Więcej urlopu, wyższe odprawy i dodatki stażowe – zmiany w stażu pracy

MRPiPS zaprojektowało nowe przepisy dotyczące obliczania ogólnego stażu pracy. Obecnie staż jest liczony tylko osobom zatrudnionym na umowę o pracę. Okres, w którym osoba pracuje na umowie zlecenie lub prowadzi działalności gospodarczą, nie wlicza się do stażu pracy, co negatywnie wpływa na szereg uprawnień pracowniczych. Długość stażu pracy decyduje m.in. o liczbie dni urlopu wypoczynkowego (20 lub 26 dni), prawie do dodatku stażowego czy odpraw.

Według nowych przepisów od 1 stycznia 2026 r. umowy zlecenia i działalność gospodarcza prowadzona przez osobę fizyczną będą wliczać się do stażu pracy – także z mocą wsteczną. Zaliczone do stażu pracy zostaną wszystkie udowodnione odpowiednimi dokumentami okresy pracy – również te sprzed 1 stycznia 2026 roku. Pracownik na dostarczenie dokumentów do pracodawcy będzie miał 24 miesiące od wejścia w życie nowych przepisów. Staż pracy będzie liczony w całości, nawet gdy umowa cywilnoprawna była zawarta na niepełny wymiar czasu pracy, np. równoważnik ½ etatu. 

Jak wskazuje ministerstwo, do okresu zatrudnienia co do zasady będą wliczane okresy, w których pracownik lub pracowniczka podlegała ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Przewidziano jednak wyjątki – np. wobec uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów do 26 roku życia, którzy składek nie odprowadzają. Długość ich pracy na umowach cywilnoprawnych będzie wliczana do ogólnego stażu pracy, jednak to oni będą musieli udowodnić (poprzez odpowiednie dokumenty) okres swojego zatrudnienia – w pozostałych przypadkach wystarczające będzie zaświadczenie z ZUS. Pracownik, który będzie chciał zaktualizować swój staż pracy, będzie musiał zawnioskować przez system udostępniony przez ZUS o wystawienia odpowiedniego zaświadczenia, a następnie dostarczyć je do pracodawcy.

Przepisy obejmą także prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze. W staż pracy wliczone będą także okresy działalności z tzw. „ulgą na start”. Od osób prowadzących  działalność wymagane będzie zaświadczenie z ZUS potwierdzające uiszczanie składek emerytalnych. Do stażu pracy wliczane będą także okresy sprawowania opieki nad dzieckiem, w trakcie których odprowadzano składki. Co istotne – umowy o dzieło nie będą uwzględniane w nowych przepisach.

Proponowane przepisy nie obejmą praktyk studenckich czy wolontariatów. Nie zmienią się również przepisy dotyczące wliczania do stażu pracy w Polsce czasu pracy za granicą – osoba chcąca wliczyć do stażu okres pracy za granicą będzie zobowiązana przedstawić  dokumenty potwierdzające zatrudnienie. Zmiany w ustawie nie wpłyną na wysokość emerytur lub na uzyskanie prawa do emerytury minimalnej. 

Przed nowelizacją przygotowaną przez ministerstwo, na czele którego stoi Lewica, do Sejmu trafił projekt poselski, również przygotowany przez Lewicę, w bardzo podobnym brzmieniu. Pierwsze czytanie obu projektów obędzie się prawdopodobnie łącznie już na najbliższym posiedzeniu Sejmu (22-25 lipca). Uzasadniać będzie je ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.