Burzliwe losy wrzutek w specustawie, czyli co się stało z artykułami zapewniającymi bezkarność za przestępstwa urzędnicze.
We wtorek, po pierwszym czytaniu ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Sejm niezwłocznie przystąpił do dalszych prac nad rządową propozycja. Jeszcze tego samego dnia odbyło się posiedzenie komisji administracji i spraw wewnętrznych.
W środę 9 marca Sejm przystąpił do drugiego czytania, po czym projekt ponownie został skierowany do komisji.
Tempo prac nad specustawą jest wymuszone wojną wywołaną rosyjską agresją na Ukrainę i potrzebą uproszczenia procedur dla ponad miliona uchodźców, którzy od 24 lutego przekroczyli granicę z Polską. Jednak w projekcie, którego celem jest organizacja wsparcia i pobytu na terytorium naszego kraju dla kobiet i dzieci uciekających z Ukrainy, pojawiły się przepisy znacznie wykraczające poza jej meritum.
Mowa o art 71, który zmienia inny akt prawny - ustawę o odpowiedzialności za naruszenie finansów publicznych oraz o art 82 zmieniającym ustawę Prawo przedsiębiorców
Pierwsza zmiana polega na zwolnieniu funkcjonariuszy publicznych z odpowiedzialności karnej za tak zwane przestępstwa urzędnicze.
W drugim przypadku bezkarne pozostanie wyrządzenie szkody w obrocie gospodarczym.
W pierwotnym brzmieniu art. 71 i 82 specustawy dotyczyły wyłączenia przestępności czynów popełnionych w trakcie wojny napastniczej przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, działań zbrojnych na terytorium: RP, państwa członkowskiego UE, Państwa-Strony NATO albo na terytorium innego państwa graniczącego z Rzecząpospolitą lub okupacji na tych terytoriach lub obowiązywania na obszarze Rzeczypospolitej stanu klęski żywiołowej, stanu wyjątkowego albo stanu wojennego, lub obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego. Przepisy miał mieć zastosowanie także wtedy, gdy czyn popełniono, by zapobiegać przestępczości o charakterze terrorystycznym na szkodę Rzeczypospolitej Polskiej.
Oba przepisy zostały tak skonstruowane, że ich zakres jest bardzo szeroki. Stwarza to pole do nadużyć i wykorzystania w przypadkach niezwiązanych bezpośrednio z wojną w Ukrainie.
Podczas pracy w komisji zarówno art. 71 jak i 82 zostały wykreślone z projektu. Dzień później, po drugim czytaniu, pomysł zagwarantowania bezkarności urzędniczej wrócił w rozszerzonej formie.
Posłowie Prawa i Sprawiedliwości zaproponowali łącznie cztery poprawki. W dwóch poprawkach rozbudowano katalog warunków, w których nie dochodziłoby do popełnienia przestępstwa - poza stanem epidemii, wyłączeniem objęto także czyny popełnione podczas obowiązywania stanów nadzwyczajnych. W dwóch pozostałych przepisy dotyczyły tylko okresu prowadzenia działań wojennych
Komisja zagłosowała ostatecznie za odrzuceniem wszystkich poprawek zaproponowanych przez posłów PiS.
W środę wieczorem na trzecim posiedzeniu Sejm nie przyjął rekomendacji komisji w tej sprawie i przegłosował dwie poprawki zaproponowane przez PiS. Artykuły 71 i 82 (w zmienionej wersji projektu są to: art. 82 i 94) nie zostały wykreślone z ustawy. Zakres pierwszego z nich został zawężony do czynów popełnionych w trakcie działań wojennych. W drugim przepisie wyłączenie odpowiedzialności za wyrządzenie szkody w obrocie gospodarczym będzie obowiązywać także w okresie obowiązywania stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego a także w czasie obowiązywania stanów nadzwyczajnych.
Zgodnie z harmonogramem w najbliższą sobotę Sejm ma zająć się wysłuchaniem sprawozdania komisji o uchwale Senatu w sprawie specustawy i głosowaniem ewentualnych poprawek Senatu.
Link do dodatkowego sprawozdania komisji: https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/F27CCB01F1FC4764C12588000060570A/%24File/2077-A.pdf
Link do głosowania w komisji: https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/transmisje_arch.xsp?unid=622AFB775D996136C12588000037DEE9
Ustawa po trzecim czytaniu: https://orka.sejm.gov.pl/opinie9.nsf/nazwa/2069_u/$file/2069_u.pdf