W poniedziałek, 14 marca, minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek poinformował, że do polskich szkół trafiło 30 tys. ukraińskich dzieci. O tym, jak będzie wyglądać ich kształcenie pokażą kolejne dni.
Przepisy ustawy „o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa” wprowadzają nowe dla polskiego systemu edukacji rozwiązania np. naukę w „innych lokalizacjach” czy możliwość powszechnego organizowania nauki w klasach przygotowawczych, ale trudno przewidzieć, jak te zapisy będą działać w praktyce.
Dziś piszemy o tym, jak w ustawie uregulowano kwestie dotyczące edukacji młodych Ukraińców i Ukrainek oraz co jest najważniejsze w nowych przepisach dla nauczycieli i dyrektorów.
Koszty nauczania dzieci ukraińskich mogą zostać pokryte ze zwiększonej rezerwy oświatowej w budżecie państwa. W 2022 r. w związku z koniecznością zapewnienia realizacji obowiązku szkolnego dzieciom i młodzieży z Ukrainy władze mogą przeznaczyć na edukację więcej niż pierwotnie zaplanowano.
„Inne lokalizacje” i klasy przygotowawcze. Zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze będą mogły być prowadzone w tzw. „innych lokalizacjach”, czyli dodatkowo utworzonych punktach, które będą organizacyjnie podlegać istniejącym szkołom lub przedszkolom. Do ich utworzenia, a później likwidacji nie stosuje się wybranych przepisów prawa oświatowego, co ma przyspieszyć proces ich powstawania.
W praktyce oznacza to, że dyrektor szkoły lub przedszkola będzie odpowiadał za pracę dwóch placówek – dotychczasowej i nowopowołanej, z nowym gronem uczniowskim i zespołem nauczycielskim. Statut szkoły lub przedszkola, któremu podlegają „inne lokalizacje” musi być niezwłocznie dostosowany do wprowadzonych zmian organizacyjnych.
O powołaniu „innych lokalizacji” decyduje samorząd w drodze uchwały, po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty – kurator ma na to 7 dni.
Utworzenie „innych lokalizacji” może być powierzone osobom fizycznym i osobom prawnym, które prowadzą publiczne lub niepubliczne szkoły lub przedszkola. Odbywa się to na mocy porozumienia z organami samorządu. Do utworzenia punktu przedszkolnego lub szkolnego „innej lokalizacji” potrzebna jest też pozytywna opinia kuratora oświaty, komendanta straży pożarnej i sanepidu wydana w ciągu 7 dni.
Samorząd może zorganizować dzieciom i uczniom będącymi obywatelami Ukrainy bezpłatny transport do miejsca, w którym odbywa się ich kształcenie lub opieka.
Dzieci i uczniowie z Ukrainy nie mogą uczyć się w trybie tzw. edukacji domowej.
Nauczanie w oddziałach przygotowawczych dla dzieci i młodzieży, która nie posługuje się językiem polskim, może być prowadzone w grupach międzyszkolnych. W praktyce oznacza to, że do takiego oddziału zorganizowanego przez jedną szkołę, mogą być kierowane dzieci z innej szkoły tego samego typu. W klasach przygotowawczych będzie realizowany program nauczania z zakresu kształcenia ogólnego.
Nauczyciele pobierający świadczenie kompensacyjne (emeryturę pomostową) będą mogli wrócić do pracy w szkołach, w których utworzono dodatkowe oddziały dla dzieci ukraińskich, bez ryzyka zawieszenia prawa do świadczeń.
W roku szkolnym 2021/2022 nauczycielom za ich zgodą będą mogły być przydzielone nadgodziny, co oznacza że będą mogli pracować ponad limit wynoszący obecnie półtora etatu. Nauczyciele szacują, że liczba godzin pracy w szkole będzie mogła wynieść 40 godzin.
Zmiany obejmą także wymagania niezbędne do podjęcia pracy jako pomoc nauczyciela. Nauczyciel wspomagający nie będzie musiał posiadające polskiego obywatelstwa. Warunkiem zatrudnienia jest umiejętność posługiwania się językiem polskim stopniu niezbędnym do pomocy uczniom, którzy go nie znają.
Bezpłatna pomoc psychologiczna dla obywateli Ukrainy, w tym dzieci została scedowana na samorządy, choć środki na ten cel mają pochodzić z budżetu państwa.
Uczniom z Ukrainy przysługuje prawo do ubiegania się o pomoc materialną.
W świetle uchwalonej ustawy uczniowie ukraińscy realizują podstawę programową i są oceniani zgodnie z zasadami obowiązującymi w polskiej szkole. O tym, jak mogą być uregulowane kwestie oceniania, klasyfikacji, egzaminów, organizacji pracy placówek oświatowych czy rekrutacja uczniów ukraińskich do szkół średnich – dowiemy się dopiero, gdy minister edukacji Przemysław Czarnek wyda stosowne rozporządzenie.
Link do ustawy: https://orka.sejm.gov.pl/opinie9.nsf/nazwa/2069_u/$file/2069_u.pdf