Nowe otwarcie PiS, koniec PO, kontrowersje premiera

Superweekend

Prawo i Sprawiedliwość zwołało konwencję w Katowicach, Koalicja Obywatelska w Warszawie, a Liberté – Igrzyska Wolności w Łodzi. 

„Myśląc Polska” – pod tym hasłem prezes PiS Jarosław Kaczyński rozpoczął (w piątek o 10:00) i zakończył (w sobotę o 19:00) konwencję programową swojej partii. Zapowiadana od miesięcy, składała się ze 130 paneli tematycznych, w których udział wzięło 500 prelegentów i 1000 gości. Tym samym główna partia opozycyjna, jak w inauguracyjnym przemówieniu podkreślał prezes, rozpoczęła prace nad „kolejnym poważnym programem PiS dla Polski”. Zdrowie, bezpieczeństwo i gospodarka (ale widziana przez kieszeń obywatela) – to trzy wątki, które mają być podstawą programu. 

Katowicka konwencja była skierowana raczej do wewnątrz niż na zewnątrz, działacze szczerze, czasem szorstko wyrażali swoje rozczarowanie z powodu przegranej w 2023 roku. Nie było prezentacji spójnego programu w rodzaju 500+, zamiast tego – doszło do ideowego i personalnego przeglądu sił: 

• „Nowa Polska – nowe państwo – moment konstytucyjny”

• „Finanse publiczne na nowy czas”

• „Odbudowa gwarancji praw obywatelskich po okresie upadku rządów prawa”

• „Konserwatywny feminizm”

– to tylko próbka tematów paneli. Wśród prelegentów – Mateusz Morawiecki, Przemysław Czarnek, Beata Szydło, Piotr Gliński, Zbigniew Ziobro czy Jacek Kurski ale również Daniel Obajtek czy Adam Hofman.

PiS chyba samo jeszcze nie wie, czy i jak bardzo musi się zmienić, żeby wygrać kolejne wybory. Cel partii Jarosława Kaczyńskiego? Budowa nowego, silnego państwa i utrzymanie suwerenności. Zagrożenia? Pomimo rosyjskiej agresji na wschodzie PiS w znacznej mierze spodziewa się ataku na Zachodzie. Unia Europejska, a przede wszystkim Berlin mają, zdaniem prelegentów, dążyć do likwidacji odrębnej polskiej państwowości. Niebezpieczeństwa nie są tylko polityczne. Problem cywilizacyjny leży głębiej, bo „ideologia emancypacji” kwestionuje ludzką naturę.          

Umarła KO, niech żyje KO

W sobotę premier Donald Tusk ogłosił powstanie nowej partii: Koalicji Obywatelskiej. Oznacza to tyle, że Platforma Obywatelska zmieniła nazwę i wchłonęła Inicjatywę Polską i Nowoczesną. Do KO nie wstąpili Zieloni. 

W ponad 45-minutowym przemówieniu Tusk zarysował przyszłość kraju wykraczającą poza wybory w 2027 r. Stawką ma być suwerenność, ustrój oraz miejsce Polski w Europie. Proeuropejskie podejście premier zestawił z wizją Kaczyńskiego, której konsekwencją ma być „Polska samotna w dobie konfrontacji potężnych państw i potężnych interesów”.

Na wydarzeniu zabrakło programowych rewelacji, z konkretów padła informacja o planie stworzenia Centrum Operacji Satelitarnych i postulat zniesienia dwukadencyjności w samorządach. Premier obiecał za to, że „przed wyborami w 2027 będziemy mieli program na kolejną kadencję i z całą pewnością będzie to program na złotą dekadę Polski”. Poza uzupełnieniem skromnej agendy z soboty, niedzielne dyskusje miały stanowić początek praktycznych rozmów na temat przyszłości Polski.

Na niedzielę KO przygotowała 8 paneli tematycznych pod hasłem „Demokracja równych szans”. Wydarzenie odbyło się pod auspicjami Instytutu Obywatelskiego – think tanku będącego eksperckim zapleczem PO (ostatnimi czasy IO nie był aktywny, co zgodnie z zapowiedzią premiera ma się zmienić). Za drugi dzień konwencji odpowiedzialny był Rafał Trzaskowski. Dyskusje dotyczyły kosmosu, gospodarki morskiej, atomu, szkoły i kolei. Pojawiły się też bardziej oczywiste: polityka zagraniczna i gospodarka. Politycy KO byli na nich obecni, jednak w panelach w większości dyskutowali eksperci.

Wchłonięcie partii Barbary Nowackiej i Adama Szłapki było raczej formalnością. 

Partyjna integracja odbyła się przed wewnętrznymi wyborami w PO, które zaczną się pod koniec roku. Działacze wszystkich trzech ugrupowań wspólnie wybiorą nowe struktury KO w regionach. Z kolei w styczniu Rada Krajowa wybierze szefa partii.

Droga do morza

W poniedziałek (20.10) prezydent odbył wizytę na Litwie. Wziął udział w uroczystości otwarcia ostatniego, brakującego litewskiego odcinka Via Baltica. Droga łączy Warszawę z Kownem, a dalej prowadzi przez Rygę do Talina. Docelowo ma dotrzeć do Helsinek.

„Połączenie, które dziś oficjalnie otwieramy – Via Baltica – to dla nas, narodów Europy Środkowej, znacznie więcej niż kolejny szlak transportowy. Jest ona łącznikiem, który wzmacnia nasze relacje, zbliża nasze społeczeństwa i przyczynia się do podniesienia odporności naszego regionu” – ogłosił prezydent.

Nawrocki dodał, że „ten wspaniały przykład nowoczesnej architektury, który mamy dziś przed oczami, jest odzwierciedleniem doskonałego stanu stosunków polsko–litewskich”.

Via Baltica stanowi istotną inwestycję nie tylko z powodów gospodarczych, ale też bezpieczeństwa. W razie zagrożenia ma ułatwić rozlokowanie wojsk NATO w państwach bałtyckich.

Po powrocie z Litwy prezydent Nawrocki przemówił przed koncertem laureatów Konkursu Chopinowskiego. Następnego dnia para prezydencka spotkała się z laureatami i finalistami konkursu w Pałacu Prezydenckim.

Czy Polska wypowie Europejską Konwencję Praw Człowieka?

Premier Donald Tusk wywołał burzę swoimi wypowiedziami dla „The Sunday Times”. W rozmowie z brytyjskimi dziennikarzami sugerował, że „rozszerzająca” interpretacja praw zawartych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka jest jednym z problemów związanych z migracją.

„Tusk przychylnie odnosi się do bardziej radykalnego rozwiązania zaproponowanego przez partię Reform UK i Partię Konserwatywną w Wielkiej Brytanii: jeśli 46 sygnatariuszy Konwencji nie może dojść do porozumienia w sprawie jej modyfikacji, to jego zdaniem całkiem rozsądne będzie rozważenie po prostu opuszczenia konwencji” – napisał „The Sunday Times”.

„Moja rola w Europie polega raczej na zachęcaniu premierów i prezydentów do zrobienia czegoś więcej, niż pozwalają nam na to konwencje. Wiem, że brzmi to trochę dziwnie z mojej strony, jako weterana walki o prawa człowieka. Ale musimy szanować rzeczywistość. Polityka musi dotyczyć rzeczywistości, a nie tylko marzeń” – powiedział premier.

Wypowiedzi Tuska zostały odebrane jako krytyka Konwencji, a dziennikarze zaczęli pytać, czy Polska rozważa jej wypowiedzenie. Zaprzeczył temu rzecznik rządu Adam Szłapka.

„Polska nie ma planów wypowiedzenia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Słowa premiera w wywiadzie nie odnosiły się do Polski. To była odpowiedź na pytanie zadane przez brytyjskich dziennikarzy, które dotyczyło dyskusji trwającej w Wielkiej Brytanii” – stwierdził w rozmowie z WP.

Wypowiedzi premiera skrytykowały Helsińska Fundacja Praw Człowieka i inicjatywa Wolne Sądy.

Nowe ustawy i przesłuchania w sprawie NBP

W ubiegłym tygodniu nie było posiedzenia Sejmu, ale część posłów spotkała się na posiedzeniach komisji. 

Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka opiniowała projekt ustawy budżetowej na przyszły rok. 

Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej prowadziła przesłuchania świadków ws. wstępnego wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu prezesa NBP Adama Glapińskiego. Posiedzenia, na których odbywają się przesłuchania świadków, są zamknięte.

Wniosek w tej sprawie w marcu 2024 r. złożyli posłowie KO (z poparciem pozostałych ugrupowań koalicji rządzącej). Posłowie zarzucają prezesowi NBP naruszenie Konstytucji i ustaw, działanie na szkodę wartości polskiej waluty, a także złamanie zasady apolityczności urzędu.

W ubiegłym tygodniu do Sejmu wpłynęło 7 nowych projektów ustaw:

– 5 projektów rządowych, m.in. o zasadach działania Sił Zbrojnych, o zarządzaniu emisjami CO2 i o modernizacji polskich służb, w tym policji i straży pożarnej, 

– 1 projekt poselski (KO) dotyczący kolejnych zmian w Kodeksie wyborczym,

– 1 projekt prezydencki o inwestycjach strategicznych dla rozwoju portów morskich.

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia spotkał się z lordem speakerem Izby Lordów Zjednoczonego Królestwa Johnem Francisem McFallem (21.10) oraz z ambasadorką Indii w Polsce Nagmą Mohamed Mallick (22.10). Był także na koncercie laureatów Konkursu Chopinowskiego.