GLOW - List do Sejmu RP

 

Szanowna Pani Marszałek!

 

Jako grupa organizacji obywatelskich zwracamy się do Pani w związku z trwającym Światowym Tygodniem na rzecz Otwartej Legislacji (Global Legislative Openess Week). Inicjatywie na rzecz promowania kultury otwartości i przejrzystości pracy parlamentów patronuje Open Government Partnership - międzynarodowe porozumienie organizacji i inicjatyw obywatelskich.

 

Apelujemy do Pani i do Sejmu, którego pracami Pani kieruje, o doskonalenie sposobu publikowania informacji na temat procesu legislacyjnego i wyników jego prac w sposób, który umożliwia wyborcom zrozumienie tworzenia prawa, uruchomienie procesów partycypacyjnych i angażowanie się w pracę Parlamentu.

 

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej realizuje większość postulatów formułowanych przez międzynarodowe środowisko organizacji działających na rzecz otwartości danych parlamentarnych (Opening Parliament[1]). Również polski system prawny wychodzi naprzeciw oczekiwaniu obywateli, by mieć dostęp do danych publicznych. Jednak przed niższą izbą polskiego parlamentu wciąż stoją wyzwania w zakresie otwierania swoich zasobów. Dotyczą one przede wszystkim sposobu udostępniania danych, np. w otwartych i ustrukturyzowanych formatach oraz wprowadzania ułatwień w korzystaniu z nich[2].

Pogląd, że parlamentarzyści służą społeczeństwu, jest podstawą demokratycznych rządów. Parlament przechowuje dane nie dla siebie, lecz jest zarządcą dobra wspólnego, dlatego informacje zarówno o władzy ustawodawczej, jak i stworzone przez nią, należą do obywateli. Zasada otwartości cieszy się poparciem instytucji międzynarodowych, takich jak Organizacja Narodów Zjednoczonych, Unia Afrykańska, Unia Europejska, Parlamentarna Konfederacja Ameryk i Partnerstwo na rzecz Otwartego Rządu. Zasada ta jest także zagwarantowana w Deklaracji w sprawie Otwartości Parlamentu[3], która jest poparta przez ponad 150 wiodących w świecie organizacji monitorujących prace parlamentów[4] oraz przez szereg międzynarodowych stowarzyszeń parlamentów i ich członków[5].

 

Publiczne udostępnienie danych wytwarzanych w procesie legislacyjnym realizuje postulaty nowoczesnych państw. Z kolei organizacje monitorujące parlamenty tworzą oprogramowania, które pozwalają obywatelom na kontakt z ich przedstawicielami (i vice versa), ilustrują proces legislacyjny, wizualizują przebieg debat wraz z informacją o osobach w nie zaangażowanych lub pozwalają na indywidualne powiadamianie wyborców o wydarzeniach istotnych w procesie stanowienia prawa.

 

Celem inicjatyw monitorujących pracę parlamentów jest wzmocnienie i unowocześnienie władz ustawodawczych, wsparcie parlamentarzystów w odpowiedzi na wyzwania zmniejszającego się zaufania do instytucji publicznych i urzędników na całym świecie oraz zapewnienie lepszej reprezentacji i komunikacji parlamentarzystów z coraz bardziej zaawansowanym technologicznie społeczeństwem. Wymiana danych daje zarówno parlamentom, jak i obywatelom, dostęp do nisko-kosztowych narzędzi, które zwiększają zasięg ich działań, ułatwiają monitorowanie reprezentantów i wzajemną komunikację oraz wspierają działania rzecznicze. Taka wymiana wzmacnia także organizacje pozarządowe, umożliwiając im współpracę z urzędnikami oraz pomagając lepiej zrozumieć prawo i działania ustawodawcze, które mają wpływ na ich pracę. 

 

Na świecie wiele parlamentów niepotrzebnie ogranicza dostęp obywateli do danych poprzez udostępnianie ich tylko na specjalny wniosek lub w formatach, które ograniczają obywatelom możliwość korzystania, wyszukiwania, analizowania i ponownego użycia danych. Aby wydobyć dane dotyczące tworzenia prawa, organizacje obywatelskie często muszą składać pojedyncze wnioski o dostęp do informacji publicznej, wydobywać treści stron internetowych metodą tzw. web scrapingu, przepisywać papierowe dokumenty lub wykonywać inne czasochłonne zajęcia.