Mieszkanie, prąd, woda. Jak się mieszka w gminie?

Prawo do mieszkania wynika z art. 75 Konstytucji, a za jego realizację odpowiada gmina. Gmina może samodzielnie zarządzać nieruchomościami, przy czym rada gminy we współpracy z wójtem, burmistrzem lub prezydentem podejmuje wszystkie decyzje, a odpowiednie służby samorządowe je wykonują.

Samorząd może również tworzyć spółki komunalne (np. zarządzające budynkami mieszkalnymi, odpowiadające za wodociągi czy wywóz śmieci), które w jego imieniu wykonują usługi publiczne. Obowiązkiem gminy jest wyznaczenie strategii i kontrola działalności takich spółek. Gmina może także zlecać realizację usług komunalnych i utrzymania lokali firmom prywatnym.

Co może zrobić gmina?

• instalować centralne ogrzewanie,
• zapewnić dostęp do bieżącej wody,
• doprowadzić kanalizację do budynków i oczyszczać ścieki,
• umożliwić spółce gazowej i/lub energetycznej doprowadzenie gazu i prądu,
• prowadzić wywóz śmieci.

Część mieszkań w Polsce (ok. 6 proc.) należy do samorządu; mieszka w nich 3 mln Polaków. Zarządzając nimi gmina powinna:

• dbać o podstawowe potrzeby osób w trudnej sytuacji życiowej lub z niskimi dochodami,
• ułatwiać dostęp do niedrogich mieszkań na wynajem,
• remontować i modernizować lokale, tak by te były bezpieczne i miały dostęp do usług komunalnych – bieżącej wody, prądu i kanalizacji.

Dla kogo mieszkania gminne?

Gmina może budować mieszkania na wynajem dostępne dla mieszkańców. Korzystając ze swojego zasobu mieszkań, może wspierać osoby bezdomne lub żyjące w złych warunkach mieszkaniowych, a także osoby w trudnej sytuacji zdrowotnej, rodzinnej i społecznej.

Mieszkania komunalne to mieszkania o czynszu niższym niż rynkowy, przeznaczone dla osób o niskich dochodach. Na przykład w Ostródzie oznacza to dochód na jednego domownika poniżej 1 5454 zł, jeśli o mieszkanie ubiega się jedna osoba i 1 030 zł w gospodarstwie wieloosobowym. W Poznaniu te kwoty są wyższe i wynoszą odpowiednio 2 317 zł i 1 802 zł.

Mieszkania socjalne to lokale o obniżonym standardzie i jeszcze niższym czynszu niż mieszkania komunalne a przeznaczone dla osób najuboższych. Do ubiegania się o taki lokal w Ostródzie uprawnia dochód na jednego domownika nie większy niż 1 030 zł w gospodarstwie jednoosobowym i 515 zł w gospodarstwie wieloosobowym. W Poznaniu to już odpowiednio 1 802 i 1 287 zł. W przeciwieństwie do mieszkania komunalnego, lokalu socjalnego nie można wykupić.

Lokale zamienne przyznawane są przez gminę mieszkańcom, którzy musieli wyprowadzić się z budynków przeznaczonych do rozbiórki lub remontu, nawet jeśli budynek nie należy do gminy.

Pomieszczenie tymczasowe przysługuje mieszkańcom eksmitowanym, którzy nie mają prawa do lokalu socjalnego.

Radni mogą decydować o:

• finansowaniu remontów mieszkań, rozbudowie kanalizacji, wodociągów, wymianie sieci elektrycznej,
• kryteriach przyznawania mieszkań komunalnych, socjalnych i lokali zamiennych (w ramach dozwolonych przez ustawy) oraz zasadach wykupu mieszkań komunalnych,
• inwestycjach mieszkaniowych gminy i sprzedaży majątku (np. budowie nowych osiedli lub sprzedaży działek pod zabudowę deweloperską),
• wysokości dodatku mieszkaniowego i czynszu,
• powołaniu spółki komunalnej,
• ustalaniu cen za usługi komunalne,
• podjęciu współpracy z przedsiębiorstwem prywatnym w celu zaspokojenia potrzeb mieszkańców.

Skąd gmina bierze na to pieniądze?

Planując budowę lub modernizację mieszkań i budynków mieszkalnych gmina może m.in.:

• korzystać ze środków własnych, których źródłem mogą być m.in. sprzedaż terenów inwestycyjnych, działalność spółek komunalnych oraz podatki;
• budować mieszkania czynszowe, których przyszli lokatorzy partycypują w koszcie powstania budynków;
• przystąpić do pilotażowego programu „Mieszkanie plus” i dostać dotację na budowę budynków mieszkalnych.

Zapytaj kandydatów i kandydatki:

• Czy gmina we właściwy sposób zarządza mieszkaniami komunalnymi? Jak lepiej można wykorzystać gminny zasób mieszkaniowy?
• Którzy mieszkańcy w pierwszej kolejności powinni mieć prawo do lokali socjalnych?
• Jak poprawić warunki życia w najbardziej zaniedbanej części miasta? (pytaj o konkretne osiedle/dzielnicę)
• Jak rozliczać opłaty za wywóz śmieci: od osoby, powierzchni mieszkania czy ilości zużytej wody?

Zanim zdecydujesz, na kogo zagłosujesz:

1. Przygotuj pytanie/pytania, które chciałbyś zadać kandydatom – pogadaj ze znajomymi, na pewno znajdziesz co najmniej trzy osoby, które mają to samo pytanie, co Ty!
2. Znajdź kandydatów i napisz do nich na Facebooku lub wyślij maila.
3. Zadaj pytanie podczas wiecu lub spotkania wyborczego.
4. Zorganizuj sąsiedzkie spotkanie z kandydatami – przygotujcie zestaw 5 pytań o najważniejsze sprawy w Waszej miejscowości.
5. Przepytaj kandydatów w swoim mieście – wyślij kwestionariusz Mam Prawo Wiedzieć (www.mamprawowiedziec.pl/kwestionariusz2018).
6. Podziel się tą informacją z innymi mieszkańcami!

Więcej o tym jak przepytać kandydatów znajdziesz na stronie obywatelewwyborach.pl

Wybory samorządowe

21 października 2018 r. odbędą się wybory samorządowe, 4 listopada zagłosujemy w II turze.

Na pięcioletnią kadencję wybierzemy wójtów/burmistrzów/prezydentów, radnych gmin, powiatów i sejmików wojewódzkich, a w Warszawie również radnych dzielnic.

Głosować będziemy w godz. 7-21 w obwodowych komisjach wyborczych w naszych miejscowościach.