Mniej pomyłek z dzikiem? Badania dla posiadaczy broni – nie tylko myśliwych

19 września posłowie i posłanki klubu Polska 2050-TD złożyli w Sejmie dwa projekty ustaw: nowelizację ustawy o broni i amunicji, a także ustawy o ochronie zwierząt, w zakresie możliwości płoszenia niedźwiedzi i żubrów. W ramach zapowiadanej ofensywy legislacyjnej do Sejmu wpłynęły także projekty ustaw m.in. o darmowej antykoncepcji oraz ograniczeniu dostępności alkoholu.

Do dwóch razy sztuka?

To nie pierwszy raz, kiedy politycy Polski 2050 próbują zmienić przepisy w zakresie okresowych badań posiadaczy broni. Na początku roku Sejm pracował nad podobnym projektem, ale dotyczącym tylko osób posiadających broń do celów łowieckich, czyli myśliwych. Został on jednak odrzucony głosami posłów Prawa i Sprawiedliwości, Polskiego Stronnictwa Ludowego, Konfederacji i Wolnych Republikanów.

Tym razem politycy liczą na poparcie PSL, ponieważ projekt dotyczy większości posiadaczy broni, a nie tylko myśliwych. Szef PSL, wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz, pytany o ten temat w sierpniu mówił: 

Ja jestem jak najbardziej za badaniami – dla wszystkich posiadaczy broni, a nie jestem za stygmatyzowaniem jakiejkolwiek grupy społecznej czy zawodowej. Jestem zawsze otwarty na dialog, rozmowę, współpracę i porozumienie, ale nie zgodzę się na stygmatyzowanie jednej grupy. Uważam, że wszyscy posiadacze broni powinni przechodzić okresowe badania.

Kogo mają dotyczyć obowiązkowe badania?

Tym razem obowiązkowe badania okresowe mają dotyczyć większości posiadaczy broni. Chodzi o osoby, które uzyskały pozwolenie na broń w celach: ochrony osobistej, ochrony osób i mienia, łowieckich, sportowych oraz szkoleniowych. 

Proponowane rozwiązania nie będą dotyczyły posiadaczy broni w celach kolekcjonerskich, pamiątkowych i rekonstrukcji historycznych. Wnioskodawcy w uzasadnieniu wskazują, że rozszerzenie obowiązkowych badań w tych przypadkach „nie jest konieczne, gdyż co do zasady posługują się oni bronią lub amunicją, która nie stwarza bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia podczas jej wykorzystywania w celach rekonstrukcji historycznych, kolekcjonerskich lub pamiątkowych”. 

Należy jednak zaznaczyć, że o ile pozwolenie na broń do rekonstrukcji dotyczy tylko broni przeznaczonej do strzelania ślepą amunicją, to w przypadku celu kolekcjonerskiego i pamiątkowego dozwolone jest posiadanie amunicji i strzelanie na strzelnicy. Zabronione jest noszenie, czyli przemieszczanie załadowanej broni. Jednocześnie pozwolenie na broń do celów kolekcjonerskich i pamiątkowych dopuszcza posiadanie rodzajów broni dozwolonych dla wszystkich innych celów, czyli zarówno tej do ochrony osób i mienia, jak i sportowej, a także łowieckiej. 

Zgodnie z proponowanymi przepisami osoba posiadająca pozwolenie na broń ma obowiązek co pięć lat, a po ukończeniu 70 roku życia co dwa lata, przedstawić orzeczenie lekarskie i psychologiczne komendantowi wojewódzkiemu policji – to on wydaje pozwolenie na broń, a także może je cofnąć. 

W przypadku osób posiadających broń do celów ochrony osobistej lub ochrony osób i mienia już teraz istnieje obowiązek okresowych badań co pięć lat. W ich przypadku zmiana dotyczy więc tylko częstotliwości badań po ukończeniu 70 roku życia (badania co dwa lata).

Przedstawiane orzeczenia muszą być aktualne, czyli wydane maksymalnie 3 miesiące wcześniej. Badania okresowe mają być dokładnie takie same jak te, które należy przejść, wnioskując o pozwolenie na broń. 

Na czym polegają badania posiadaczy broni?

Orzeczenie lekarskie i psychologiczne ma potwierdzać, czy dana osoba może dysponować bronią, w tym czy:

• nie ma zaburzeń psychicznych lub znacznie ograniczonej sprawności psychofizycznej,

• nie wykazuje istotnych zaburzeń funkcjonowania psychologicznego,

• nie jest uzależniona od alkoholu lub od substancji psychoaktywnych.

Jeżeli lekarz lub psycholog stwierdzi w orzeczeniu, że dana osoba nie może dysponować bronią, musi zawiadomić o tym policję.

Zgodnie z ustawą o broni i amunicji badanie lekarskie obejmuje „ogólną ocenę stanu zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem układu nerwowego, stanu psychicznego, stanu narządu wzroku, słuchu i równowagi oraz sprawności układu ruchu”. 

Z kolei badanie psychologiczne obejmuje „określenie poziomu rozwoju intelektualnego i opis cech osobowości, z uwzględnieniem funkcjonowania w trudnych sytuacjach, a także określenie poziomu dojrzałości społecznej tej osoby”.

Orzeczenia wydają lekarze i psycholodzy wpisani do rejestru prowadzonego przez komendanta wojewódzkiego policji. Muszą oni spełniać określone wymagania, w tym mieć co najmniej pięcioletni staż pracy i ukończyć szkolenie z przeprowadzania takich badań. 

Pomylony z dzikiem

W uzasadnieniu czytamy, że celem ustawy jest „zwiększenie poczucia bezpieczeństwa związanego z posiadaniem broni i zapobieganie jej niedozwolonemu użyciu”.

Wnioskodawcy argumentują, że obecne przepisy nakazujące badania okresowe dotyczą tylko (niewielkiej) części posiadaczy broni, a częstotliwość badań nie jest uzależniona od wieku, podczas gdy „jest przecież oczywiste, że z wiekiem, zwłaszcza zaawansowanym, sprawność fizyczna i psychiczna osoby używającej broni znacznie spada i wzrasta zagrożenie niecelowego lub celowego niedozwolonego jej użycia”. 

Jak wiemy, dużo wypadków się zdarza z użyciem broni, zwłaszcza jeżeli chodzi o polowania. Często słyszymy argument, że ktoś pomylił człowieka z dzikiem. Może warto by było sprawdzić, jak z wzrokiem takiej osoby 

– mówiła na konferencji prasowej posłanka Ewa Szymanowska, reprezentująca wnioskodawców w pracach nad projektem.

Warto przy tym zaznaczyć, że myśliwi stanowią 38 proc. wszystkich cywilnych posiadaczy broni w Polsce (pozwolenie na broń do celów łowieckich posiada 140 tys. osób). Łącznie w Polsce pozwolenie na broń ma 367 411 osób i posiadają oni 930 121 sztuk zarejestrowanej broni.

Od kiedy zmiany?

Obecnie trwają konsultacje społeczne projektu. Można wziąć w nich udział na stronie Sejmu. Konsultacje zakończą się 19 października, więc pod obrady Sejmu projekt może trafić najwcześniej podczas 44. posiedzenia, które odbędzie się w dniach 5-7 listopada. 

Jeżeli ustawa z sukcesem przejdzie przez Sejm, Senat i otrzyma podpis prezydenta, to nowe przepisy wejdą w życie po 6 miesiącach od daty ogłoszenia.

Zgodnie z projektowanymi przepisami osoby posiadające broń do celów ochrony osobistej lub ochrony osób i mienia, które już obecnie są objęte obowiązkowymi badaniami okresowymi, przedstawią nowe orzeczenia według dotychczasowych przepisów (co 5 lat), a dopiero kolejne według nowelizacji (co 5 lat lub co 2 lata w przypadku osób 70+). 

Posiadacze broni do celów łowieckich, sportowych oraz szkoleniowych, których orzeczenia są starsze niż 5 lat lub 2 lata (w zależności od wieku), na dostarczenie nowych orzeczeń komendantowi wojewódzkiemu policji mają mieć 12 miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie.

Natomiast jeśli ich orzeczenia są jeszcze ważne (wydane mniej niż 5 lat/2 lata temu), to kolejne badania muszą przejść zgodnie z nowymi przepisami, licząc od daty ostatniego orzeczenia. Jeżeli termin ten jest krótszy niż rok, to zostaje wydłużony do 18 miesięcy.