PiS przyjął 43 ustawy w 100 dni. Co się zmieniło?
Przez pierwsze 100 dni prac Sejmu VIII kadencji posłowie przyjęli 43 ustawy – wszystkie autorstwa PiS. MamPrawoWiedziec.pl wyjaśnia, czego dotyczą nowe przepisy.
Po raz pierwszy od 1989 r. jedna partia dysponuje bezwzględną większością głosów w Sejmie – Prawo i Sprawiedliwość ma 234 posłów i nie musi szukać koalicjanta. Druga w kolejności Platforma Obywatelska ma ich 138, Kukiz’15 – 40, Nowoczesna – 29, Polskie Stronnictwo Ludowe – 16. Trzech posłów jest niezrzeszonych.
Oto 43 ustawy przyjęte przez posłów Sejmu VIII kadencji w trakcie stu dni, które upłynęły od pierwszego posiedzenia 12 listopada 2015 r.
1. Ustawa o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (uchwalona 19 listopada 2015 r.)
zmienia zasady wyboru prezesa Trybunału Konstytucyjnego, wprowadza trzyletnią kadencję, możliwość reelekcji na stanowiska prezesa i wiceprezesa TK, skraca termin dla przeprowadzenia wyboru kandydatów na sędziów w 2015 r., zwiększa liczbę kandydatów na prezesa przedstawianych prezydentowi. Posłowie PO, a także Krajowa Rada Sądownictwa, Rzecznik Praw Obywatelskich i prezes Sądu Najwyższego zaskarżyli ją do Trybunału Konstytucyjnego. Ten za niekonstytucyjne uznał przepisy o wygaszeniu obecnych kadencji prezesa i wiceprezesa TK oraz możliwość reelekcji prezesa i wiceprezesa. Ustawa obowiązuje od 5 grudnia 2015 r.
2. Ustawa o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (uchwalona 19 listopada 2015 r.)
powołuje nowe ministerstwa i porządkuje kompetencje ministra do spraw informatyzacji. Weszła w życie 1 stycznia 2016 r.
3. Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (uchwalona 25 listopada 2015 r.)
wprowadza nową, 65-proc. stawkę podatku od odpraw menedżerów spółek Skarbu Państwa, gdy przekraczają wartość trzymiesięcznego wynagrodzenia. Taki sam podatek zapłacą byli członkowie zarządów spółek z udziałem Skarbu Państwa, jeśli okres, w którym otrzymują odszkodowania za niepodejmowanie zatrudnienia u konkurencji, przekracza sześć miesięcy. Ustawa weszła w życie 1 stycznia 2016 r., a posłowie niebawem znowelizowali ją powtórnie (zobacz niżej, pkt 17).
4. Ustawa o zmianie ustawy o finansach publicznych (uchwalona 10 grudnia 2015 r.)
uzależnia regułę wydatkową od celu inflacyjnego NBP. Wskaźnik inflacji (CPI) wraz z korektą błędów jej prognoz mają zostać zastąpione tzw. sztywnym celem inflacyjnym NBP w wysokości 2,5 proc. Ustawa obowiązuje od 20 grudnia 2015 r.
5. Ustawa o zmianie ustawy – Prawo wodne (uchwalona 16 grudnia 2015 r.)
na mocy ustawy samorządy nie są zobowiązane do uwzględnienia granic obszarów szczególnego zagrożenia powodzią w planach inwestycyjnych, planach zagospodarowania przestrzennego i decyzjach o warunkach zabudowy. Obowiązuje od 31 grudnia 2015 r.
6. Ustawa o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (uchwalona 16 grudnia 2015 r.)
obowiązuje od 23 grudnia 2015 r. Wydłuża vacatio legis (do 1 stycznia 2017 r.) niektórych przepisów Prawa ochrony środowiska, które miały już wejść w życie (24 grudnia 2015 r.). Chodzi o przepisy, które likwidowały naruszenia polskiego prawa w stosunku do unijnych dyrektyw siedliskowej i ptasiej. Ustawa z 9 października 2015 r. pozwalała regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska wydawać decyzje zezwalające na odstępstwa od zakazów, np. umyślnego zabijania, niszczenia siedlisk – w stosunku do wszystkich gatunków objętych ochroną – jeśli wynikają one z prowadzenia zabiegów gospodarczych w leśnictwie.
7. Ustawa o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska (uchwalona 16 grudnia 2015 r.)
odracza z 31 grudnia 2015 r. na 31 grudnia 2018 r. termin, od którego będą pobierane podwyższone opłaty i kary, m.in. od oczyszczalni ścieków za wprowadzanie ścieków do wód czy ziemi. Ustawa obowiązuje od 30 grudnia 2015 r.
8. Ustawa o zmianie ustawy o administracji podatkowej (uchwalona 16 grudnia 2015 r.)
przesuwa termin wejścia w życie ustawy uchwalonej 10 lipca 2015 r. z 1 stycznia 2016 r. na 1 lipca 2016 r. Odroczone zmiany dotyczą usprawnienia obsługi podatkowej dla mikroprzedsiębiorców, utworzenia centrów obsługi dla podatników oraz centralizacji systemu informacji podatkowej.
9. Ustawa o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (uchwalona 16 grudnia 2015 r.)
wydłuża do końca 2017 r. obowiązek gmin do zapewnienia lokali zastępczych lokatorom, zmuszonym do opuszczenia dotychczasowego mieszkania na skutek przeznaczenia budynku do rozbiórki lub remontu. Gminy pokryją koszty przeprowadzki. Ustawa obowiązuje od 6 stycznia 2016 r.
10. Ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (uchwalona 16 grudnia 2015 r.)
przewiduje przesunięcie terminu kontraktowania umów z NFZ do 30 czerwca 2017 r. Obecne umowy miały wygasnąć 30 czerwca 2016 r. Dzięki temu rząd zdąży przygotować tzw. mapy potrzeb zdrowotnych. Ustawa obowiązuje od 1 stycznia 2016 r.
11. Ustawa o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (uchwalona 16 grudnia 2015 r.)
przesuwa z 1 stycznia 2016 r. na 1 maja 2016 r. termin wejścia w życie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Ma ona ochronić polską ziemię przed wykupem przez cudzoziemców. Ten czas rząd chce wykorzystać na przygotowanie nowej ustawy o obrocie ziemią rolną. Obowiązuje od 31 grudnia 2015 r.
12. Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (uchwalona 16 grudnia 2015 r.)
dotyczy przesunięcia terminu uruchomienia zmodernizowanego Systemu Informatycznego Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, budowanego w ramach projektu CEPiK 2.0. z 4 stycznia 2016 r. na 1 stycznia 2017 r. Ustawa obowiązuje od 31 grudnia 2015 r.
13. Ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2016 (uchwalona 16 grudnia 2015 r.)
dotyczy zmian niektórych ustaw realizujących wydatki budżetowe państwa na przyszły rok lub prawidłowej realizacji ustawy budżetowej. Ustawa obowiązuje od 1 stycznia 2016 r.
14 i 15. Rządowe ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (obie uchwalone 16 grudnia 2015 r.)
przewidują m.in. zwiększenie ubiegłorocznego deficytu o 3,9 mld zł, do poziomu 49 mld 980 mln zł. Ustawy obowiązują od 29 grudnia 2015 r.
Ustawa (1)
Ustawa (2)
Głosowanie (1)
Głosowanie (2)
16. Ustawa o Instytucie Zachodnim im. Zygmunta Wojciechowskiego (uchwalona 17 grudnia 2015 r.)
przekształca Instytut Zachodni – Instytut Naukowo-Badawczy im. Zygmunta Wojciechowskiego w Instytut Zachodni im. Zygmunta Wojciechowskiego, przenosi podległość instytucji na bezpośrednią podległość premierowi. Instytut będzie nadal zajmował się stosunkami polsko-niemieckimi oraz polityką Niemiec. Ustawa obowiązuje od 1 stycznia 2016 r.
17. Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (uchwalona 22 grudnia 2015 r.)
zmienia ustawę uchwaloną 25 listopada 2015 r. (posłowie wprowadzili wówczas nową, 65-proc. stawkę podatku od odpraw menedżerów spółek Skarbu Państwa; zobacz wyżej, pkt 3). Nowelizowana po miesiącu ustawa zawiera poprawkę podwyższająca stawkę podatku od odpraw menedżerów spółek Skarbu Państwa do 70 proc., gdy przekraczają wartość trzymiesięcznego wynagrodzenia. Ustawa obowiązuje od 1 stycznia 2016 r.
18. Ustawa o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (uchwalona 22 grudnia 2015 r.)
dotyczy przedłużenia możliwości zbywania zakładów górniczych i mienia kopalń do końca 2018 r., restrukturyzacji zatrudnienia oraz warunków przyznawania jednorazowych odpraw pieniężnych pracownikom kopalń, z którymi rozwiązano umowę za porozumieniem stron od dnia 1 stycznia 2016 r. Emerytowani górnicy kopalń postawionych w stan likwidacji przed dniem 1 stycznia 2007 r. nie będą już otrzymywać bezpłatnego węgla. Ustawa obowiązuje od 1 stycznia 2016 r.
19. Ustawa o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (uchwalona 22 grudnia 2015 r.)
mówi, że w większości spraw TK ma orzekać w pełnym składzie rozumianym jako przynajmniej 13 z 15 sędziów (dotychczas 9). Do wydania wyroku potrzeba większości dwóch trzecich głosów, a nie zwykłej większości, jak dotąd. Obowiązującą od 28 grudnia 2015 r. ustawę zaskarżyli do Trybunału Konstytucyjnego posłowie PO, Nowoczesnej i PSL, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz Krajowa Rada Sądownictwa.
20. Ustawa o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz niektórych innych ustaw (uchwalona 22 grudnia 2015 r.)
przewiduje, że szefowie agencji rolnych, m.in. KRUS, ARiMR i ARR, będą powoływani przez premiera, a nie, jak dotychczas, w drodze konkursu. Ustawa obowiązuje od 11 stycznia 2016 r.
21. Ustawa o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw (uchwalona 22 grudnia 2015 r.)
porządkuje kompetencje ministra do spraw informatyzacji przez określenie na nowo zakresu działu. Ustawa obowiązuje od 1 stycznia 2016 r.
22. Ustawa o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (uchwalona 22 grudnia 2015 r.)
wykonuje prawo Unii Europejskiej. Pozwala na uproszczenie wewnętrznych procedur i przepływ informacji między państwami Unii Europejskiej. Obowiązuje od 18 stycznia 2016 r.
23. Ustawa o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (uchwalona 22 grudnia 2015 r.)
wprowadza zestaw rozwiązań systemowych dotyczących kwalifikacji nadawanych poza szkolnictwem wyższym i oświatą. Obowiązuje od 15 stycznia 2016 r.
24. Ustawa o zmianie ustawy o kierujących pojazdami (uchwalona 22 grudnia 2015 r.)
odbiera strażakom możliwość uzyskania prawa jazdy na motocykl w wieku 18 lat. Na objęcie strażaków przywilejem wcześniejszego kierowania motocyklem nie zgodziła się Komisja Europejska. Ustawa obowiązuje od 23 stycznia 2016 r.
25. Ustawa o zmianie ustawy o efektywności energetycznej (uchwalona 29 grudnia 2015 r.)
wydłuża z 31 grudnia 2015 r. na 31 marca 2017 r. uprawnienia prezesa Urzędu Regulacji Energetyki do wydawania świadectw efektywności energetycznej podmiotom, które wygrały przetargi na zasadach starej ustawy. Ustawa obowiązuje od 31 grudnia 2015 r.
26. Ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty (uchwalona 29 grudnia 2015 r.)
ustanawia obowiązek szkolny dla dzieci w wieku siedmiu lat. Poszerza kompetencje kuratorów oświaty – mają prawo opiniowania liczby i rozmieszczenia publicznych szkół i przedszkoli. Mogą sprzeciwić się likwidacji placówki. Ustawa obowiązuje od 23 stycznia 2016 r.
27. Ustawa o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii (uchwalona 29 grudnia 2015 r.)
odracza o sześć miesięcy wejście w życie przepisów ustawy o odnawialnych źródłach energii z 20 lutego 2015 r., dotyczących uruchomienia systemu akcyjnego do zakupu energii elektrycznej z instalacji odnawialnych źródeł energii oraz mechanizmów wspierających wytwarzanie energii elektrycznej w mikroinstalacjach o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 10 kW. Ustawa obowiązuje od 31 grudnia 2015 r.
28. Ustawa o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji (uchwalona 30 grudnia 2015 r.)
podporządkowuje media publiczne bezpośrednio rządowi. Odbiera KRRiT kompetencje przydzielone jej poprzednio przez PO: Rada nie może przeprowadzać jawnych konkursów na członków rad nadzorczych i zarządów TVP i PR, ma ich powoływać minister skarbu państwa. Ustawa zmniejsza liczbę członków rad nadzorczych mediów publicznych z siedmiu do trzech. Wejście w życie ustawy wygasiło kadencje obecnych członków rad nadzorczych i zarządów mediów publicznych. Ustawa obowiązuje od 8 stycznia 2016 r.
29. Ustawa o zmianie ustawy o służbie cywilnej (uchwalona 30 grudnia 2015 r.)
zmienia reguły obsadzania wyższych stanowisk w służbie cywilnej: zamiast otwartych naborów będą powoływania. Szef służby cywilnej nie będzie musiał mieć wymaganego dotychczas pięcioletniego doświadczenia na stanowisku kierowniczym w administracji rządowej lub siedmioletniego stażu pracy w jednostkach sektora finansów publicznych. Nowi urzędnicy na stanowiskach kierowniczych nie będą musieli wykazać, że przez ostatnie pięć lat nie byli związani z partią polityczną, za to nie będą do niej mogli należeć w momencie powołania. Zniesiony został obowiązek przejścia służby przygotowawczej do pracy. Ustawa zakłada rozwiązanie umów z urzędnikami zajmującymi wyższe stanowiska w służbie cywilnej oraz kierownicze stanowiska w służbie zagranicznej (chyba że zostaną im zaproponowane nowe warunki pracy) w ciągu 30 dni od wejścia w życie nowelizacji. Ustawa obowiązuje od 23 stycznia 2016 r.
30. Ustawa o podatku od niektórych instytucji finansowych (uchwalona 15 stycznia 2016 r.)
przewiduje, że od lutego 2016 r. m.in. banki, firmy ubezpieczeniowe, SKOK-i i firmy pożyczkowe będą obłożone tzw. podatkiem bankowym, wynoszącym rocznie 0,44 proc. wartości ich aktywów. Ustawa weszła w życie 1 lutego 2016 r.
31. Ustawa o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw (uchwalona 15 stycznia 2016 r.)
reguluje działanie służb poprzez określenie maksymalnego czasu kontroli operacyjnej (m.in. działania podsłuchów), który będzie wynosić 18 miesięcy, nakłada na służby obowiązek składania półrocznych sprawozdań z pobierania danych internetowych i telekomunikacyjnych do sądu, wprowadza na działania służb kontrolę następczą sądu. Firmy dostarczające usługi telekomunikacyjne poproszone przez służby o udostępnienie danych będą musiały pokryć związane z tym koszty oraz uruchomić interfejsy, które posłużą do pobierania danych przez funkcjonariuszy. Wyłączone z tego obowiązku będą małe i średnie przedsiębiorstwa. Ustawa obowiązuje od 7 lutego 2016 r. Zaskarżona do TK przez Rzecznika Praw Obywatelskich.
32. Ustawa o jednorazowym dodatku pieniężnym dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenia przedemerytalne, zasiłki przedemerytalne, emerytury pomostowe albo nauczycielskie świadczenia kompensacyjne w 2016 r. (uchwalona 15 stycznia 2016 r.)
ma na celu przyznanie jednorazowego dodatku pieniężnego dla emerytów, rencistów oraz osób pobierających świadczenia i zasiłki w 2016 r. ze względu na przewidywany niski poziom waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych w 2016 r. Jego wysokość ma zależeć od wysokości pobieranych świadczeń. Wchodzi w życie 1 marca 2016 r.
33. Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks karny (uchwalona 15 stycznia 2016 r.)
wydłuża okres przedawnienia przestępstwa karnego z 5 do 10 lat. Ustawa wchodzi w życie 2 marca 2016 r.
34. Prawo o prokuraturze (uchwalona 28 stycznia 2016)
łączy funkcje ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego. Prokuratura Generalna przekształca się w Prokuraturę Krajową. Prokurator Generalny uzyskuje prawo bezpośredniego kierowania prokuraturą poprzez wydawanie zarządzeń, wytycznych i poleceń. Prawo to wejdzie w życie 4 marca 2016 r.
35. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o prokuraturze (uchwalona 28 stycznia 2016 r.)
wprowadzają ustawę Prawo o prokuraturze, uchwaloną tego samego dnia. Wejdzie w życie 4 marca 2016 r.
36. Ustawa o zmianie ustawy o kontroli niektórych inwestycji (uchwalona 29 stycznia 2016 r.)
poszerza listę podmiotów gospodarczych objętych ochroną ze względu na strategiczne znaczenie dla Polski o m.in. podmioty produkujące ren oraz wydobywające i przetwarzające rudy metali, z których następnie produkowana jest broń czy materiały wybuchowe. Ustawa obowiązuje od 6 lutego 2016 r.
37. Ustawa o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (uchwalona 30 stycznia 2016 r.)
znosi zasadę, że żołnierz może pełnić służbę kontraktowaną maksymalnie przez 12 lat. Ustawa czeka na rozpatrzenie przez Senat.
38. Ustawa budżetowa na rok 2016 (uchwalona 30 stycznia 2016 r.)
określa dochody państwa w 2016 r. na poziomie 313 788 mln zł, wydatki – 368 528 mln zł, deficyt budżetowy ma wynieść 54 740 mln zł (2,8 proc. PKB). PKB ma wzrosnąć o 3,8 proc., a inflacja wynieść 1,7 proc. Ustawa czeka na rozpatrzenie przez Senat.
39. Ustawa o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (uchwalona 30 stycznia 2016 r.)
dotyczy określenia zasad i trybu udostępniania lub przekazywania informacji sektora publicznego w celu ponownego wykorzystania. Zasoby dziedzictwa kulturowego takie jak wizerunki muzealiów, reprodukcje materiałów archiwalnych czy reprodukcje materiałów bibliotecznych będą mogły być ponownie wykorzystywane w celach komercyjnych i niekomercyjnych. Ustawa czeka na rozpatrzenie przez Senat.
40. Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (uchwalona 11 lutego 2016 r.)
przyznaje prawo do świadczenia w wysokości 500 zł dla matki, ojca, opiekuna faktycznego lub prawnego na każde drugie i kolejne dziecko, które nie ukończyło 18. roku życia. Świadczenie na pierwsze dziecko przysługiwać będzie wówczas, gdy dochód rodziny nie przekroczy 800 zł na osobę, a w przypadku rodziny z niepełnosprawnym dzieckiem − 1200 zł. Program 500+ obejmie rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka. Ustawa wejdzie w życie 1 kwietnia 2016 r.
41. Ustawa o zmianie ustawy o działach administracji rządowej (uchwalona 11 lutego 2016 r.)
przypisuje ministrowi energii zadania i kompetencje związane z energetyką, surowcami energetycznymi i bezpieczeństwem energetycznym. Wcześniej były one przypisane ministrowi gospodarki. Ustawa czeka na podpis prezydenta.
42. Ustawa o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (uchwalona 11 lutego 2016 r.)
zawęża krąg podmiotów uprawnionych do niższych kosztów sądowych. Będą one przysługiwać konsumentom lub rolnikom, którzy dochodzą roszczeń bankowych. Do tej pory mogli z nich korzystać wszyscy, m.in. spółki. Ustawa czeka na rozpatrzenie przez Senat.
43. Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (uchwalona 11 lutego 2016 r.)
zakłada, że dziecko może być oddzielone od rodzica jedynie po wcześniejszym wykorzystaniu przez sąd innych środków lub zastosowaniu form pomocy rodzinie, które okazały się nieskuteczne. Umieszczenie dziecka w ośrodku opiekuńczym bądź w rodzinie zastępczej ma być ostatecznością. Ustawa czeka na rozpatrzenie przez Senat.