Senat Rzeczypospolitej Polskiej jest izbą wyższą naszego parlamentu – wraz z Sejmem sprawuje władzę ustawodawczą. Senat odgrywa istotną rolę w procedurze ustawodawczej, a bez jego zgodny nie można powołać ważnych urzędników państwowych.
W jego skład wchodzi stu senatorów, wybieranych w jednomandatowych okręgach wyborczych. Kadencja Senatu trwa 4 lata i pokrywa się z kadencją Sejmu (jeśli kadencja Sejmu zostanie skrócona, skróceniu ulega także kadencja Senatu). Każdy kandydat do Senatu w dniu wyborów musi mieć ukończone 30 lat.
Senat odgrywa istotną rolę w procedurze ustawodawczej. Wszystkie projekty ustaw przyjmowane przez Sejm trafiają do Senatu, który może je przyjąć w całości, odrzucić w całości lub zgłosić poprawki, które rozpatruje Sejm. Zarówno sprzeciw, jak i poprawki Senatu, Sejm może odrzucić bezwzględną większością głosów. Senat może także przygotowywać i zgłaszać własne projekty ustaw – inicjatywę ustawodawczą posiada grupa 10 senatorów lub komisja senacka. Grupa 30 senatorów, wraz z Marszałkiem Senatu, może także skierować ustawę do Trybunału Konstytucyjnego. Senat rozpatruje też petycje obywatelskie i może podejmować w ich sprawie inicjatywę ustawodawczą.
Kluczową rolę Senat odgrywa natomiast w procesie zmiany Konstytucji. Aby zostały one wprowadzone, Senat musi przyjąć je bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów i w ciągu 60 dni od zgody Sejmu. Jeżeli projekt zostanie odrzucony przez Senat, Sejm nie może uchwalić go samodzielnie.
Senat uczestniczy także w ratyfikacji umów międzynarodowych poprzez udział w uchwalaniu umów ratyfikacyjnych. W przypadku ratyfikacji umów międzynarodowych, które stanowią o przekazaniu przez Polskę organizacji międzynarodowej kompetencji organów władzy państwowej w niektórych sprawach, parlament może zdecydować o zorganizowaniu referendum. Jeżeli nie zdecyduję się na jego przeprowadzenie, zarówno Sejm, jak i Senat muszą wyrazić swoją zgodę na ratyfikację większością ⅔ w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub senatorów.
Senatorowie wraz z posłami tworzą również Zgromadzenie Narodowe, które decyduje między innymi o postawieniu prezydenta przed Trybunałem Stanu. Senat wyraża też zgodę na przeprowadzenie referendum ogólnokrajowego zarządzonego przez prezydenta i sam może występować z wnioskiem o przeprowadzenie referendum.
Bez zgody Senatu nie może zostać powołany m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej ani Prezes Najwyższej Izby Kontroli. Senat wybiera także swoich członków do Krajowej Rady Sądownictwa (2 senatorów), Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej (2 członków), Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (1) oraz Rady Polityki Pieniężnej (3).