9 kwietnia 2024 r. odbyło się pierwsze spotkanie Parlamentarnego Zespołu ds. ADHD. Środowiska pozarządowe, nauczycielskie i psychologiczne, a także rodzice dzieci z ADHD wspólnym głosem wskazywali na palącą potrzebę wielu zmian m.in. w zakresie systemu diagnozowania dzieci z ADHD czy edukacji nauczycieli, rodziców, a także samych dzieci. O czym jeszcze dyskutowano na posiedzeniu Zespołu?
Posiedzenie prowadził przewodniczący zespołu Marcin Józefaciuk (KO), a poza posłem – przewodniczącym udział w nim wzięli także m.in. Dorota Łoboda (KO), Renata Rak (KO), wiceministra edukacji narodowej Izabela Ziętka, naczelnik wydziału w Departamencie Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia Marek Stańczuk, lekarze, psychologowie oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych.
Dyskusja na posiedzeniu Zespołu dotyczyła problemów związanych z potrzebą wprowadzenia zmian w diagnozowaniu młodzieży i zwiększenia finansowania wsparcia psychologiczno-pedagogicznego, a także opieki w szkołach dla dzieci z ADHD. Piotr Zbroziński ze Stowarzyszenia Bliżej ADHD wskazywał na konieczność zmian w kwestii wydawania orzeczeń o kształceniu specjalnym oraz podnoszenia świadomości dotyczącej ADHD wśród nauczycieli. Prezes stowarzyszenia Jarosław Jóźwiak podkreślił dodatkowo, że przynajmniej 10 proc. społeczeństwa może mieć ADHD, co wiąże się z wieloma konsekwencjami dla wszystkich – choćby w kwestii przeciążenia systemu zdrowotnego.
Jednym z najczęściej powtarzających się postulatów było utworzenie możliwości wsparcia dzieci z ADHD w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. ADHD nie jest włączone do listy niepełnosprawności, względem których można wydać orzeczenie o niepełnosprawności. Obecnie ośrodek psychologiczno-pedagogiczny może wydać jedynie opinię o obecności ADHD u dziecka. Kluczowa różnica polega na tym, że szkoła nie musi zapewnić obecności nauczyciela wspomagającego osobom bez orzeczenia (a w przypadku ADHD można wydać jedynie opinię, nie orzeczenie), a to właśnie obecność nauczycieli wspomagających jest absolutnym priorytetem wśród postulowanych zmian. Reprezentantka inicjatywy rodziców „Walczymy o zmiany” Magdalena Szerszeń zwracała uwagę na skrajną nierówność w dystrybucji środków finansowych wspierających dzieci z autyzmem w porównaniu do dzieci z ADHD. Bieżący stan prawny określiła jako „bardzo krzywdzący dla dzieci”, a podobne głosy pojawiały się również ze strony innych uczestników posiedzenia.
Obecni podczas spotkania psychologowie oraz pracownicy ośrodków pedagogiczno-wychowawczych wskazywali także na konieczność wypracowania i wdrożenia wystandaryzowanych kryteriów diagnostycznych wobec dzieci z podejrzeniem ADHD. Wielokrotnie podkreślano także, że wiele ze zmian wspomagających dzieci z ADHD można wprowadzić niewielkim kosztem – np. poprzez zmniejszenie liczby dzieci w sali, upowszechnienie aktywnych metod nauczania lub choćby przez wyłożenie dywanów w salach lekcyjnych, na których mogą odbywać się zajęcia.
Reprezentanci środowiska lekarskiego wskazywali na konieczność wdrożenia usprawnień jak najwcześniej, np. poprzez opisane powyżej dostosowania sal lekcyjnych lub edukowanie rodziców ze względu na ryzyko rozwoju zaburzeń depresyjnych czy lękowych wśród dzieci z ADHD w przypadku niezastosowania leczenia czy niedostosowania środowiska szkolnego do ich potrzeb.
Wielokrotnie występującym postulatem było także zwiększenie dostępu do leków na ADHD oraz konieczność edukacji rodziców również w zakresie przyjmowania leków, ponieważ – jak podkreślano – skala dezinformacji dotyczącej działania leków odstrasza wiele osób od ich przyjmowania mimo ich skuteczności w łagodzeniu objawów.
Jak podkreślił przewodniczący komisji Marcin Józefaciuk (KO), w najbliższym czasie ma odbyć się osobne spotkanie ściśle poświęcone problemom związanym z dostępnością leków na ADHD z udziałem przedstawicieli Narodowego Funduszu Zdrowia.
Pod koniec spotkania głos zabrali przedstawiciele Ministerstw Edukacji Narodowej i Ministerstwa Zdrowia. Izabela Ziętka, podsekretarz stanu w MEN, podziękowała za dyskusję, jak również podkreśliła, że „zdaje sobie sprawę z waszych problemów” oraz „nie mogę się z państwem nie zgodzić, jesteśmy po tej samej stronie”. Ziętka zadeklarowała, że w maju zostanie utworzony kalendarz zmian legislacyjnych i ich kierunek w sprawach związanych z ADHD. Jednocześnie zwróciła uwagę, że wiele z tych zmian nie zadzieje się natychmiast ze względu na kwestie proceduralne. Podkreśliła także świadomość problemów dotykających poradnie pedagogiczno-psychologiczne, w których potrzeby pacjentów zdecydowanie przewyższają możliwości kadrowe poradni. Po dyskusji z jedną z uczestniczek zarzucającej brak działań ministerstwa, Ziętka obiecała umieszczenie map projektów edukacyjnych w zakresie ADHD na stronie Ministerstwa w celu uporządkowania dostępnych już materiałów edukacyjnych.
Marek Stańczuk z Ministerstwa Zdrowia podkreślił konieczność wczesnego udzielania pomocy dzieciom z ADHD. Wspomniał także o istnieniu standardów opracowanych przez Ministerstwo w zakresie opieki nad dziećmi z ADHD, a także sposobu komunikacji między zaangażowanymi podmiotami. Wyraził zarazem chęć współpracy pomiędzy Ministerstwem Zdrowia a MENem w celu usprawnienia międzyresortowej komunikacji.