W pierwszym tygodniu 2020 r. w życie weszło około 70 nowych praw w formie całych ustaw lub pojedynczych artykułów. Wybraliśmy dla was najciekawsze z nich i podzieliliśmy na 11 kategorii tematycznych: podatki, cyfryzacja, transport, środowisko, samorząd, przedsiębiorcy, sprawiedliwość, pracownicy, edukacja, zdrowie, finanse. Do najważniejszych praw należą m.in. licencje taxi dla aplikacji typu UBER, obowiązkowy NIP przy wystawianiu faktury, odłożenie w czasie podatku dla dużych sklepów oraz kontrole przebiegu auta przez policję.
PODATKI
Wprowadzenie podatku od sprzedaży detalicznej dla dużych sklepów przesunięto na 1 lipca 2020 r. ze względu na konflikt z Unią Europejską, która uznała podatek za niezgodny z prawem unijnym (pisaliśmy o tym TUTAJ).
Ścieżka prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej
Obowiązują wyższe stawki na papierosy i alkohol. Akcyza wzrosła o ok. 10 proc.
Ścieżka prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym
Stawki podatku akcyzowego dla samochodów hybrydowych obniżono o 50 proc.
Ścieżka prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym
Podatnicy CIT (oprócz podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców KRS) przekazują roczne sprawozdania finansowe w ciągu 10 dni od daty zatwierdzenia wraz ze sprawozdaniem z badania (przeprowadzonego przez biegłego rewidenta) Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) drogą elektroniczną. Formę sprawozdania określono w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów. Dotychczas obowiązek składania ustrukturyzowanych sprawozdań elektronicznych dotyczył podatników wpisanych w KRS.
Marynarze, którzy pracują na statkach państw unijnych lub w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), zostali zwolnienie z podatku PIT od dochodów. Warunkiem jest przepracowanie na statku min. 183 dni. Dotychczas takie zwolnienie dotyczyło tylko statków pod polską banderą.
Ścieżka prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
Koszty uzyskania przychodów dla pracowników (czyli zwrot za koszty poniesione przez pracownika) wzrosły dwukrotnie i wynoszą 250 zł, a jeśli pracownik dojeżdża do pracy – 300 zł miesięcznie.
Podniesiono limit małego podatnika z 1,2 mln do 2 mln euro w roku podatkowym. Małym podatnikom, którzy spełniają kryteria, przysługują różne udogodnienia, np. rozliczanie kwartalne.
Od dochodów uzyskanych od 2020 roku z wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego pobrany zostanie tzw. podatek od wydobycia niektórych kopalin. Termin został przyspieszony – wcześniej planowano, że pierwsze płatności nastąpiłyby dopiero po 2035 r.
CYFRYZACJA
Do 31 grudnia 2021 r. przedłużono możliwość dostarczania wyrobów akcyzowych przez dostawców na podstawie papierowego dokumentu dostawy, a nie tylko dokumentu elektronicznego, w przeznaczonym do tego systemie informatycznym (EMCS PL2).
Na portalu podatkowym można logować się nie tylko podpisem zaufanym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym, ale także podpisem osobistym z wykorzystaniem e-dowodu osobistego.
Komisja Nadzoru Finansowego prowadzi jawną, dostępną online ewidencję akcji. Wpisują się tam emitenci akcji, którzy mają na wpis 14 dni od wypuszczenia akcji do obrotu lub przydziału akcji. Emitent musi złożyć wniosek o przyznanie dostępu do aplikacji.
Każda spółka akcyjna oraz komandytowo-akcyjna ma obowiązek prowadzenia strony internetowej przeznaczonej do komunikacji z akcjonariuszami. Na stronie będą publikowane np. ogłoszenia wynikające ze statutu.
Każdy podatnik musi rozliczać PIT, CIT i VAT z Urzędem Skarbowym za pośrednictwem własnego mikrorachunku (indywidualny rachunek płatniczy). Mikrorachunek generuje się poprzez specjalny generator na stronie Ministerstwa Finansowego przy użyciu numeru PESEL lub NIP.
Zmieniły się również zasady wystawiania faktur. Fakturę na rzecz podatnika można wystawić tylko, gdy na paragonie jest jego numer NIP.
TRANSPORT
Do końca roku (1 stycznia 2021 r.) pasażerowie prywatnych przewoźników autobusowych zachowają prawo do ustawowych ulg niezależnie od tego, czy przewoźnik ma podpisaną umowę z samorządem.
Zezwolenia dla przewoźników na wykonywanie regularnych przewozów autobusowych wydane przez samorządy zachowają ważność do końca br.
Ścieżka prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym
Policjanci i inspektorzy drogowi zaczęli sprawdzać liczniki przebiegu podczas kontroli drogowych. Za przekręcanie licznika grozi kara od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności lub grzywna. Kara grozi nie tylko kierowcy, ale także np. mechanikowi, który zmienił stan licznika.
Auta elektryczne i wodorowe mogą jeździć na zielonych tablicach (zielone tło, czarna czcionka). Żeby otrzymać taką tablicę, kierowca musi złożyć wniosek. Dotychczas zamiast tablic funkcjonowały naklejki. Oznaczenie może uprawniać np. do wjazdu do stref czystego transportu czy jazdy buspasem (określają to samorządy).
Ścieżka prac nad projektem ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych
Taksówkarze nie muszą już zdawać egzaminów z topografii miasta. Kierowcy, którzy przewożą pasażerów np. w ramach aplikacji UBER czy BOLT, muszą m.in. posiadać licencję taxi, badania medyczne, taksometr czy odpowiednie oznakowanie samochodu. Firmy mają trzy miesiące okresu przejściowego na uzyskanie wymaganej dla korporacji taksówkarskich licencji na przewóz osób. Taki okres przejściowy nie obejmuje jednak kierowców, oni powinni posiadać licencję już od 1 stycznia. Taksometr i kasę fiskalną będą mogły zastąpić aplikacje mobilne, ale szczegóły dotyczące tego oprogramowania określą rozporządzenia ministra cyfryzacji i ministra finansów, które nadal są w przygotowaniu.
ŚRODOWISKO
Państwowa Służba Hydrologiczno-Meteorologiczna, Państwowa Służba Hydrogeologiczna i Państwowa Służba ds. Bezpieczeństwa Budowli Piętrzących są finansowane z budżetu państwa, a nie, jak dotychczas, przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie.
Ścieżka prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw
Prowadzenie ewidencji odpadów przez przedsiębiorców odbywa się tylko drogą elektroniczną za pomocą indywidualnego konta w Bazie Danych o Produktach i Opakowaniach oraz Gospodarce Odpadami (BDO).
Ścieżka prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw
W ramach Bazy Danych o Produktach i Opakowaniach oraz Gospodarce Odpadami uruchomiono dwa nowe moduły: sprawozdawczości i ewidencji. Oznacza to, że przedsiębiorcy muszą obowiązkowo prowadzić w bazie ewidencję odpadów oraz składać za pośrednictwem BDO sprawozdania i zaświadczenia.
Ścieżka prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o odpadach
Przedsiębiorca, który pobiera od klientów opłatę recyklingową za lekkie torby z tworzywa sztucznego, przelewa je na odrębny rachunek bankowy prowadzony przez marszałka województwa. Termin upływa 15 marca roku kolejnego po roku, w którym pobrano opłatę.
Ujednolicono formę oznaczeń stosowanych na produktach bez GMO. Teraz funkcjonuje oznaczenie “Bez GMO” oraz “Wyprodukowano bez stosowania GMO”.
Za stosowanie fluorowanych gazów cieplarnianych, niezgodnych z normami UE, przy konserwacji lub serwisowaniu urządzeń chłodniczych (np. lodówek) grozi kara administracyjna od 6000 zł do 45 000 zł.
Do zadań straży pożarnej w ramach Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego dodano likwidację zagrożenia promieniowaniem jądrowym.
SAMORZĄD
Samorządy mają, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, prawo do otrzymania wyrównanej kwoty subwencji z budżetu, jeśli została ona źle naliczona nie z ich winy.
Ścieżka prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
Samorządy mogą tworzyć centra usług społecznych. Będą to jednostki organizacyjne w gminie pełniące funkcję instytucji lokalnej polityki społecznej. Centra można tworzyć przez przekształcenie działającego ośrodka pomocy społecznej lub przez porozumienie władz dwóch lub więcej gmin przy ośrodkach pomocy społecznej, z którymi centra będą współpracować. W ramach centrów mają być koordynowane różne działania związane z polityką społeczną. Poprzez centra gminy mogą zajmować się dotychczasowymi sprawami, np. zasiłkami i równocześnie podejmować nowe działania. Zadania te określą w programie w formie uchwały rady gminy, w których mają się znaleźć diagnozy potrzeb i potencjału lokalnej społeczności.
Ścieżka prac nad projektem ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych
Wspólnotę mieszkaniową tworzą właściciele przynajmniej trzech lokali. Dotychczas ta liczba wynosiła min. siedem lokali. W ten sposób małe wspólnoty staną się z definicji „dużymi” i otrzymają nowe obowiązki, np. wybór zarządu właścicielskiego lub powierzenie podmiotowi zewnętrznemu zarządzania.
PRZEDSIĘBIORCY
Rząd wprowadza nowe narzędzia do ograniczenia zatorów finansowych. W przypadku płatności między przedsiębiorcami prywatnymi, a podmiotami publicznymi-dłużnikami termin na zapłatę faktury lub umowy wynosi 30 dni. W relacjach między mikro, małymi i średnimi firmami oczekującymi na płatność, a dużymi firmami-dłużnikami, termin wynosi 60 dni.
UOKiK może wymierzać kary finansowe dla największych dłużników, u których w ciągu trzech miesięcy suma należności z faktur niezapłaconych w terminie (niezapłaconych wcale lub zapłaconych za późno) przekracza dwa mln zł.
Ścieżka prac nad projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych
Przedsiębiorca, który przeleje pieniądze na rachunek niezgłoszony Urzędowi Skarbowemu na tzw. Białą Listę podatników VAT, może zostać ukarany. Nie będzie mógł np. wliczyć w koszty uzyskania przychodów (wydatki poniesione przez przedsiębiorcę, żeby osiągnąć przychody) kwoty powyżej 15 tys. zł, która została przelana na “szary”, niezarejestrowany rachunek.
W 2020 r. będzie tylko siedem niedziel handlowych w całym roku: 26 stycznia, 5 kwietnia, 26 kwietnia, 28 czerwca, 30 sierpnia, 13 grudnia oraz 20 grudnia. Wynika to z przepisów, które obowiązują od 1 marca 2018 r. (pisaliśmy o tym TUTAJ).
SPRAWIEDLIWOŚĆ
W sądach rejonowych będą tworzone specjalnie wydziały egzekucyjne do postępowań komorniczych.
Ścieżka prac nad projektem ustawy o komornikach sądowych
Minister Sprawiedliwości zyskał szersze kompetencje w zakresie nadzoru nad doradcami restrukturyzacyjnymi. Będzie mógł m.in. cofnąć lub zawiesić licencję doradcy.
PRACOWNICY
Dodatek za staż pracy nie ma wpływu na wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dzięki temu wieloletni pracownicy, którzy dostają dodatki za wysługę lat, nie będą mieli zaniżonego wynagrodzenia zasadniczego.
Ścieżka prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
Zmieniły się zasady pobierania zaliczki na podatek dochodowy. Pracodawca pobiera zaliczkę na PIT za miesiąc, w którym pracownik przekroczy próg dochodowy 85 528 zł, według dwóch stawek: 17 proc. od tej części dochodu, która nie przekroczyła tego progu i 32 proc. od nadwyżki. Pierwszy próg obniżono z 18 do 17 proc. w 2019 r.
Funkcjonariuszom Krajowej Administracji Skarbowej oraz Służby Celno-Skarbowej przysługuje dodatek kontrolerski do pensji. Dla kierowników komórek, które dokonują kontroli, ma on wynosić min. 20 proc. wynagrodzenia. Szczegóły określa rozporządzenie ministra finansów.
EDUKACJA
W roku szkolnym 2020/2021 odbędą się pierwsze rekrutacje do oddziałów przygotowania szkolnego, czyli klas mundurowych w liceach lub technikach, które powstaną za zgodą i w dostosowaniu do wytycznych Ministerstwa Obrony Narodowej. Ukończenie takiej klasy ma ułatwić późniejszą ścieżkę rekrutacyjną do wojska (np. krótsza służba przygotowawcza).
Ścieżka prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy - Prawo oświatowe
ZDROWIE
Wszystkie placówki medyczne, które mają kontrakt z NFZ, muszą prowadzić harmonogramy przyjęć pacjentów. Dotychczas obowiązek ten obejmował szpitale i przychodnie specjalistyczne. Harmonogramy służą do przekazywania NFZ-owi informacji o wolnych miejscach w kolejce do lekarza.
Podwyższono wymogi dla prywatnych placówek całodobowej opieki dla osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych lub starszych. W placówkach opiekę mogą sprawować tylko osoby o odpowiednich kwalifikacjach (np. lekarze, pielęgniarki, opiekuni osób starszych) lub z min. 2-letnim doświadczeniem zawodowym. Prywatne placówki mogą świadczyć opiekę w tym zakresie tylko osobom pełnoletnim. W jednej placówce może przebywać max. 100 osób.
W każdej dyspozytorni medycznej muszą zostać zatrudnieni kierownik oraz koordynator.
Lekarz badający ucznia, który chce uczyć się w szkole sportowej, będzie orzekał o stanie zdrowia umożliwiającym podjęcie nauki w takiej szkole, a nie, jak dotychczas, o posiadaniu bardzo dobrego stanu zdrowia. Nigdzie nie funkcjonuje definicja „bardzo dobrego stanu zdrowia” i lekarze mogli mieć problem z określeniem, jaką konkretnie kondycję powinien mieć uczeń.
Ścieżka prac nad projektem ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami
FINANSE
Bankowe biuro maklerskie nie może posługiwać się nazwą „dom maklerski”.
Zmieniły się zasady pomocy finansowej z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, powołanego z inicjatywy prezydenta dla tzw. frankowiczów. Wsparcie przysługuje osobom ze statusem bezrobotnego oraz tym, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej, a muszą spłacać kredyt. Wśród zmian znajduje się m.in. wydłużenie okresu wypłacania wsparcia finansowego z 18 do 36 miesięcy oraz zwiększenie jego maksymalnej wysokości z 1500 zł do 2000 zł miesięcznie.
Polska Agencja Nadzoru Audytowego, która zastąpiła w 2019 r. Komisję Nadzoru Audytowego (KNA), rozpoczyna z nowym rokiem realizację swoich zadań. Organy Agencji, czyli Prezes oraz Rada, są kadencyjne, a ich kadencje rozpoczęły się z początkiem 2020 r. Agencja ma kontrolować działanie i dokumentację firm audytorskich.
Oraz:
Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej oraz niektórych innych ustaw (art. 1 pkt 15 lit. j oraz pkt 16 w zakresie dodawanego art. 11c)
Ustawa o zmianie ustawy o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (art. 12 pkt 3)
Ustawa o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych (art. 108 pkt 3, 4 i 8 oraz art. 109 pkt 3, 4, 8, 9 i pkt 10 lit. a i c)
Ustawa o pracy na statkach rybackich (art. 68 pkt 6)
Ustawa o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (art. 8)
Ustawa o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o Inspekcji Handlowej (art. 1 pkt 3 w zakresie art. 172a pkt 1)
Ustawa o zmianie ustawy - Prawo oświatowe (art. 4)
Ustawa o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw (art. 4 pkt 2)
Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (art. 6 i art. 14)
Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych
Ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw
Ustawa o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (art. 1 pkt 1 lit. a, pkt 10 lit. b oraz pkt 34 lit. a, art. 3 pkt 11 oraz art. 22)
Ustawa o zmianie ustawy o portach i przystaniach morskich oraz niektórych innych ustaw (art. 1 pkt 12 w zakresie art. 25 ust. 5)
Ustawa o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw (art. 4)
Ustawa o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz ustawy - Prawo energetyczne (art. 1 pkt 2 lit. a, pkt 3 lit. b, pkt 6 i 9)
Ustawa o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (art. 1 pkt 5-8, 11 i 12, art. 4 pkt 1 oraz art. 5-8)
Ustawa - Prawo oświatowe i ustawy o systemie oświaty oraz innych ustaw (art. 2 pkt 16 lit. b, art. 23 pkt 1 w zakresie art. 28 ust. 6 pkt 6, art. 23 pkt 2 w zakresie art. 28 ust. 6 pkt 9, art. 44 pkt 17 lit. a tiret drugie w zakresie art. 35 ust. 1 pkt 1 lit. a i aa, pkt 17 lit. b i pkt 18 lit. b tiret trzecie oraz art. 119)
Ustawa - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce
Ustawa o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz ustawy o opłatach abonamentowych (art. 1 pkt 8-11 oraz art. 2 pkt 2 lit. b)
Ustawa o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (art. 5 pkt 2 i art. 39)
Ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (art. 1 pkt 11 lit. b w zakresie dodawanego art. 23 ust. 1d i 1e)
Ustawa o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (art. 1 pkt 149)
Ustawy - Prawo wodne (art. 274 pkt 1)
Ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (art. 4 pkt 1)
(art. 1 pkt 16 w zakresie art. 31lc ust. 6)