Postanowienia noworoczne, czyli priorytety Komisji Europejskiej na nowa kadencję

Przewodnicząca Ursula von der Leyen po raz pierwszy przedstawiła założenia programu nowej Komisji Europejskiej w lipcu 2024 r. w dokumencie „Wybór Europy”, zawierającym wytyczne polityczne i cele KE na lata 2024-2029. Na podstawie tego dokumentu oraz przemówienia wygłoszonego przez von der Leyen 27 listopada w Parlamencie Europejskim przedstawiamy priorytety, którymi kierować ma się Komisja przez najbliższych 5 lat.

1) Obronność i bezpieczeństwo:

• Finansowe, polityczne i militarne wsparcie Ukrainy w wojnie z Rosją – zarówno w trakcie konfliktu, jak i potem, podczas odbudowy Ukrainy.
• Budowa Europejskiej Unii Obrony – koordynacja rozwoju europejskiego przemysłu obronnego.
• Powołanie komisarza ds. obrony i przestrzeni kosmicznej (został nim Litwin Andrius Kubilius) – wcześniej w Komisji nie było takiego stanowiska.
• Przedstawienie w ciągu pierwszych 100 dni kadencji białej księgi w sprawie przyszłości europejskiej obrony (m.in. nacisk na zacieśnienie współpracy na linii UE-NATO).

2) Ułatwienia dla europejskich przedsiębiorstw:

• Ułatwienia dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw – m.in. wprowadzenie nowej kategorii „małych spółek o średniej kapitalizacji”. Przepisy pozwolą na zastosowanie wobec pewnych przedsiębiorstw mniej restrykcyjnych – w porównaniu do dużych przedsiębiorstw – przepisów, ułatwiających im konkurencyjny rozwój.

3) Znaczące zwiększenie nakładów inwestycyjnych:

• Komisja von der Leyen ma być komisją „ogromnych inwestycji w zrównoważoną konkurencyjność Europy”. W dokumencie znajdziemy m.in. obietnicę inwestycji w dostęp do tanich i zrównoważonych źródeł energii i surowców. 

4) Polityka klimatyczna – „Czysty Ład Przemysłowy”:

• Redukcja emisji o 90 proc. do 2040 r. w całej UE.
• Obniżenie cen energii dla konsumentów i przedsiębiorstw.
• Przyspieszenie dekarbonizacji przemysłu.
• Przedstawienie przez szczytem COP30 w Brazylii w 2025 r. globalnej wizji w zakresie klimatu i energii.

5) Zwiększenie konkurencyjności europejskiej gospodarki:

• Utworzenie Europejskiej Unii Oszczędności i Inwestycji, czyli działania na rzecz wspólnego rynku finansowego. Integracja w tej sferze ma umożliwić sfinansowanie sprawiedliwej zielonej i cyfrowej transformacji poprzez mobilizację prywatnego kapitału, który obecnie woli inwestować w Stanach Zjednoczonych.
• Powołanie Europejskiego Funduszu Konkurencyjności przeznaczonego na zwiększenie inwestycji w rozwój technologii strategicznych w Europie, np. sztucznej inteligencji, technologii związanych z przestrzenią kosmiczną czy czystą energią.

6) Zwiększenie odporności UE w dziedzinie zdrowia i cyberbezpieczeństwa:

• Zaproponowanie w ciągu pierwszych 100 dni kadencji europejskiego planu działania w sprawie cyberbezpieczeństwa szpitali i świadczeniodawców, aby chronić te podmioty przed atakami cybernetycznymi.
• Zaproponowanie aktu dotyczącego leków o krytycznym znaczeniu w celu uniezależnienia się od państw trzecich produkujących kluczowe leki poza UE.
• Zaproponowanie europejskiej tarczy demokracji w celu przeciwdziałania dezinformacji w internecie.

7) Wzmocnienie zewnętrznych granic UE:

• Frontex, czyli europejska straż graniczna, ma zostać wzmocniona. KE zakłada zwiększenie inwestycji w sprzęt i potrojenie liczby pracowników do 30 tysięcy.
• Opracowanie strategii UE w sprawie polityki wizowej poprzez współpracę z państwami spoza UE.
• Pełne dołączenie Bułgarii i Rumunii do strefy Schengen (od 1 stycznia 2025 r.).

8) Sprawiedliwe i stanowcze podejście do migracji:

• Pełne uruchomienie zapisów Paktu o migracji i azylu – najważniejsze zapisy i szczegóły Paktu opisaliśmy w naszym wcześniejszej artykule.
• Stworzenie europejskiej strategii azylu i migracji, w tym usprawnienia „powrotów” – odsyłania migrantów do krajów pochodzenia lub przyjazdu, zwiększenie współpracy z państwami pochodzenia i tranzytu.
• Przygotowanie legalnych ścieżek migracji i polityk integracyjnych.

9) Walka z europejskim kryzysem mieszkaniowym:

• Utworzenie urzędu komisarza ds. energii i mieszkalnictwa (został nim Duńczyk Dan Jørgensen).
• Przygotowanie europejskiego planu na rzecz przystępnych cenowo mieszkań, podwojenie środków na inwestycje mieszkaniowe w ramach europejskiej polityki spójności.
• Utworzenie paneuropejskiej platformy inwestycyjnej na rzecz przystępnego cenowo i zrównoważonego budownictwa mieszkalnego.

10) Sztuczna inteligencja:

• Utworzenie w ciągu 100 dni inicjatywy „fabryk AI”, czyli zapewnienie europejskim start-upom dostępu do mocy obliczeniowej superkomupterów.
• Utworzenie Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych w dziedzinie AI na wzór szwajcarskiego CERN.
• Wypracowanie strategii w sprawie wykorzystania sztucznej inteligencji w przemyśle i usługach publicznych – np. opiece zdrowotnej.
• Przedstawienie strategii na rzecz europejskiej unii danych – uspójnienie istniejących przepisów wykorzystania danych przy jednoczesnym zapewnieniu standardów bezpieczeństwa i prywatności.

Przewodnicząca KE Ursula von der Leyen powtórzyła te postulaty w swoim przemówieniu inaugurującym kadencję przed posłami do Parlamentu Europejskiego.

Przypomnijmy, że odpowiedzialnych za realizację tego programu będzie 26 komisarzy oraz przewodnicząca KE. Ich sylwetki przybliżyliśmy w naszych poprzednich artykułach – pisaliśmy o strukturze komisji, prezentując jej wszystkich członków, a także opisaliśmy najważniejsze postacie nowej Komisji.