Wolna wigilia za rok – podsumowanie 22. posiedzenia cz.2

W środę 27 listopada zakończyło się wyjątkowo długie, bo trwające przez dwa tygodnie, posiedzenie Sejmu. Posłowie przegłosowali na nim 25 ustaw, a przy wielu z nich byli wyjątkowo zgodni. Omawiamy najważniejsze zmiany, które czekają nas w wyniku prac Sejmu. Pierwszą część podsumowania 22. posiedzenia Sejmu X kadencji przeczytacie tutaj. 

Będzie nowy urlop dla rodziców wcześniaków

Sejm jednogłośnie uchwalił ustawę o wydłużeniu urlopu macierzyńskiego dla rodziców wcześniaków i noworodków wymagających hospitalizacji. Sejmowe prace nad projektem przebiegły niezwykle szybko. Pierwsze czytanie odbyło się w ubiegły czwartek, 21 listopada. 27 listopada posłowie przegłosowali niezwłoczne przystąpienie do drugiego i trzeciego czytania bez kierowania projektu do komisji. Jeszcze tego samego dnia, w wieczornym bloku głosowań, Sejm przyjął ustawę – dodatkowy urlop macierzyński w kształcie proponowanym przez rząd poparło 428 posłów i posłanek – wszyscy, którzy wzięli udział w głosowaniu. 

Przyjęta nowelizacja Kodeksu pracy zakłada wprowadzenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego dla rodziców dzieci hospitalizowanych w pierwszych tygodniach życia. Nowy urlop może trwać maksymalnie 15 tygodni, w zależności od długości pobytu w szpitalu oraz wagi urodzeniowej i tygodnia ciąży, w którym urodziło się dziecko. Rodzicowi będzie przysługiwał tydzień urlopu za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w przypadku urodzenia dziecka:

• przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub ważącego do 1000 g (maks. 15 tygodni dodatkowego urlopu);
• po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i ważącego więcej niż 1000 g (maks. 8 tyg.);
• po ukończeniu 37. tygodnia ciąży, jeśli dziecko przebywa w szpitalu co najmniej 2 kolejne dni w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie (jeśli te warunki są spełnione, pracownicy przysługuje tydzień urlopu za tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie). 

Więcej na ten temat pisaliśmy w porównaniu projektów (rządowego i klubu Konfederacji) dotyczących wydłużenia urlopu macierzyńskiego.

Wolna wigilia i więcej niedziel handlowych od przyszłego roku

Debata o wigilii jako dniu wolnym od pracy przerodziła się w debatę nad niedzielami handlowymi. Wszystko za sprawą wniosku Ryszarda Petru. Poseł Polski 2050-TD chciał wprowadzić do projektu ustawy przepis, wedle którego każda pierwsza niedziela miesiąca miałaby być niedzielą handlową. W zamian za wolną wigilię miałoby więc zostać wprowadzone 12 dodatkowych niedziel handlowych. Ostatecznie wniosek został wycofany i nie poddano go pod głosowanie.

Pierwotnie projekt grupy posłów Lewicy i Razem zakładał po prostu ustanowienie 24 grudnia (wigilii Bożego Narodzenia) dniem wolnym od pracy. Po pierwszym czytaniu (8 listopada) projekt trafił do połączonych komisji: Polityki Społecznej i Rodziny oraz Gospodarki i Rozwoju. W środę 27 listopada na salę sejmową wrócił już w innym kształcie. Przede wszystkim w zamian za wolną wigilię dodano dodatkową niedzielę handlową – zakupy zrobimy w każdą z trzech niedziel poprzedzających wigilię. Tak będzie jednak dopiero od przyszłego roku, bo drugą ważną zmianą wprowadzoną podczas prac w komisjach było przełożenie terminu wejścia w życie ustawy na 1 lutego 2025 r. W pierwotnym projekcie ustawa miała wejść w życie dzień po ogłoszeniu, a więc wolnej wigilii moglibyśmy spodziewać się jeszcze w tym roku. 

Sama dyskusja nad projektem była dość zaskakująca. Podobne argumenty za wprowadzeniem wolnej wigilii padały ze strony Lewicy i Razem, ale też Konfederacji i Prawa i Sprawiedliwości. Tak jak projekt dotyczący urlopu dla mam wcześniaków zbudował zgodę ponad politycznymi podziałami, tak projekt o wolnej wigilii nasilił niezgodę wewnątrz koalicji rządzącej, a nawet wewnątrz poszczególnych klubów. Obrazują to głosowania. 

Nad całością projektu zagłosowali ostatecznie prawie wszyscy – przeciw było 10 posłów (2 z PiS, 1 z KO, 7 z Konfederacji), wstrzymało się 12 posłów (5 z PiS, 1 z PSL-TD, 1 z Konfederacji i całe koło Razem – 5 posłów). Jednak wcześniej posłowie i posłanki zdecydowali o różnych poprawkach. Osobne poprawki Razem, Lewicy i PiS zakładały przywrócenie w projekcie zapisu o dwóch niedzielach handlowych przed wigilią, a nie trzech, jak zaproponowały komisje. Obie zostały odrzucone minimalną większością (poprawki Razem i Lewicy: za 211, przeciw 215 głosów, poprawka PiS – za 214, przeciw 215 głosów). Za poprawkami głosowała Lewica i Razem, a także część Konfederacji i Wolnych Republikanów, Franciszek Sterczewski i Małgorzata Tracz z KO, a dodatkowo Jarosław Rzepa (PSL-TD) w przypadku poprawki Razem i Stanisław Gorczyca (KO) w przypadku poprawki PiS.

Podobnie głosy rozłożyły się w przypadku poprawki PiS i Lewicy o przywróceniu pierwotnego terminu wejścia w życie ustawy, tak aby wigilia była wolna od pracy już w tym roku – 210 osób głosowało za, a 219 przeciw, więc poprawka również przepadła. 

Ustawa w ostatecznym kształcie – wolna wigilia i dodatkowa niedziela handlowa w grudniu od 2025 r. – trafi teraz do Senatu. 

Zmiany w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców

Sejm przyjął zmiany w składce zdrowotnej na rok 2025 płaconej przez przedsiębiorców. Po pierwsze, od 1 lutego 2025 r. przedsiębiorcy nie zapłacą składki zdrowotnej od dochodów ze sprzedaży tzw. środków trwałych (np. firmowego auta, drukarki czy nieruchomości). Jeśli przedsiębiorca uzyska dochód z takich źródeł, nie będzie on uwzględniany przy obliczaniu podstawy do wyliczenia składki zdrowotnej. 

Po drugie, obniżony został minimalny miesięczny wymiar składki (płacony przez przedsiębiorców uzyskujących najniższe dochody). Minimalna składka będzie wynosić 9 proc. od 0.75 proc. minimalnego wynagrodzenia, zamiast 9 proc. minimalnego wynagrodzenia. Minimalne wynagrodzenie w 2025 r. to 4666 zł brutto, a więc nowa minimalna składka miesięczna wyniesie 314,95 zł, zamiast 381,78 zł w roku 2024. Przedsiębiorcy o najniższych dochodach zyskają na zmianie przepisów prawie 1300 zł rocznie.

Przedłużenie maksymalnych cen energii

Sejm przyjął nowelizację ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej. Za ustawą głosowało 412 posłów (kluby PiS, KO, Polska 2050-TD, PSL-TD, Lewica, koło Razem i większość koła Republikanie). Przeciw było 3 posłów Konfederacji. Od głosu wstrzymało się 12 Konfederatów, Klaudia Jachira (KO) i Paweł Kukiz (Republikanie). Nowelizacja zakłada przedłużenie obowiązywania maksymalnej ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych na poziomie 500 zł za MWh do końca września 2025 r., a także maksymalnej ceny energii elektrycznej dla samorządów i podmiotów wrażliwych na poziomie 693 zł za MWh do końca marca 2025 r. Ewentualne dalsze wsparcie dla odbiorców energii rząd uzależnia od sytuacji na rynku energetycznym w przyszłym roku.     

Miasta przygotują plany adaptacji do zmian klimatu 

Posłowie i posłanki jednym głosowaniem zmienili aż 14 ustaw – znowelizowali Prawo o ochronie środowiska i trzynaście innych aktów prawnych w celu przystosowania prawa krajowego do obowiązujących w Unii standardów ochrony środowiska. 

Od teraz miasta liczące powyżej 20 tys. mieszkańców będą musiały opracować plany adaptacji do zmian klimatu. W tych strategicznych dokumentach wskazane będą ryzyka i szanse związane ze zmianą klimatu, wszystko w celu zwiększenia zdolności miast do przystosowania się do zmian klimatu. W każdym planie znajdzie się m.in.: opis głównych zagrożeń dla miasta związanych ze zmianą klimatu oraz sposoby na przeciwdziałanie im, wykaz podmiotów odpowiedzialnych za podjęcie działań wskazanych w planie, a także zasady monitorowania skuteczności osiągania założonych celów. Gminy mają uwzględnić w planach koncepcję zazieleniania miast, w tym zwiększania zadrzewienia, a także koncepcję zagospodarowania na swoim terenie wód opadowych i roztopowych w celu przeciwdziałania powodziom. Obligatoryjne wskaźniki, które będą musiały znaleźć się w planach, zostaną przedstawione w rozporządzeniu Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Plany będzie przyjmowała rada gminy, a dokumenty będą aktualizowane nie rzadziej niż co 6 lat. Na przyjęcie planów adaptacji miasta mają 30 miesięcy od opublikowania przez GUS danych mówiących, że osiągnęły one próg 20 tys. mieszkańców. 

Dodatkowo nowelizacja ma ułatwić wdrażanie programów „Stop Smog” i „Czyste Powietrze” (wymiana urządzeń lub systemów grzewczych na niskoemisyjne; przyłączanie do sieci ciepłowniczej, elektroenergetycznej lub gazowej; kompleksowa termomodernizacja jednorodzinnych budynków mieszkalnych). Od teraz gminy będą mogły uczestniczyć w tych programach przy mniejszym udziale wkładu własnego w ich realizację, a także realizować program dla mniejszej liczby budynków jednorodzinnych. Ma to pomóc, szczególnie mniejszym gminom, włączyć się do tych programów.

Za przyjęciem przepisów głosowało 234 posłów i posłanek z klubów KO, Polski 2050-TD, PSL-TD, Lewicy oraz koła poselskiego Razem. 168 członków klubu PiS wstrzymało się od głosu, 6 zagłosowało przeciw. Przeciwko ustawie głosowało także 15 posłów z klubu Konfederacji i 3 z koła Republikanów.

Więcej środków na produkcję amunicji

Sejm przyjął ustawę, której celem jest przeznaczenie dodatkowych ok. 3 mld zł na produkcję amunicji artyleryjskiej na terenie Polski. Decyzja związana jest z doświadczeniami wojny w Ukrainie. W ocenie rządu obecne możliwości produkcyjne krajowego przemysłu nie pokryją zapotrzebowania polskiej armii na amunicję wielkokalibrową w wypadku konfliktu.

Pieniądze trafią do Funduszu Inwestycji Kapitałowych, który w imieniu Skarbu Państwa nabędzie udziały lub akcje w przedsiębiorstwach odpowiedzialnych za produkcję pocisków. 2 mld zł na ten cel przeznaczono ze środków należących pierwotnie do budżetu MON. 1 mld zł to zasoby, które w 2025 r. w formie skarbowych papierów wartościowych przekaże do FIK Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych.

Projekt poparło 424 posłów i posłanek – wszyscy, którzy wzięli udział w głosowaniu.

Obywatelska nowelizacja ustawy o ochronie zwierząt trafi do komisji

W bloku głosowań Sejm powrócił także do obywatelskiego projektu nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt, pod którym podpisało się ponad pół miliona obywateli. Wnioskodawcy proponują m.in.:

• zakaz trzymania psa na łańcuchu,
• obowiązkowe chipowanie oraz kastrację psów i kotów,
• zakaz sprzedaży żywych ryb (poza ozdobnymi rybami akwariowymi),
• uznanie zaniechania leczenia chorego zwierzęcia za znęcanie się nad nim,
• zakaz używania fajerwerków,
• zaostrzenie kar za znęcanie się nad zwierzętami. 

W trakcie pierwszego czytania Krzysztof Mulawa w imieniu klubu Konfederacji złożył wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu. W głosowaniu odrzucenie projektu poparło 63 członków PiS, 23 PSL-TD, wszyscy głosujący członkowie Konfederacji, 2 posłów z koła Wolni Republikanie oraz Robert Dowhan z Koalicji Obywatelskiej. 110 posłów PiS oraz Paweł Kukiz wstrzymało się od głosu. Pozostali – 213 posłów i posłanek – zagłosowali przeciw odrzuceniu, zdobywając wymaganą większość. Obywatelski projekt trafi zatem do dalszych prac w Komisji Nadzwyczajnej ds. ochrony zwierząt. Więcej na jego temat przeczytacie w naszej zapowiedzi 22. posiedzenia Sejmu.