Zmiana po pierwszej kwarcie

Kodeks wyborczy stanowi, że „Mandatu posła do Parlamentu Europejskiego nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu posła na Sejm albo senatora”, jak i funkcją ministra, wiceministra ani pozostałymi, których zgodnie z Konstytucją nie można wykonywać równolegle z mandatem posła na Sejm lub senatora.

Wynika z tego, że mandaty wybranych do PE posłów wygasły wraz z momentem ich wybrania (czyli zakończenia głosowania), a posłowie-elekci nie mogli już wziąć udziału w pierwszym powyborczym posiedzeniu Sejmu, które rozpoczęło się 12 czerwca.

Posłów wybranych do PE trzeba jednak zastąpić, tak aby Sejm wciąż liczył 460 osób. W pierwszej kolejności propozycję przyjęcia mandatu otrzymały osoby, które nie dostały się do Sejmu w wyborach w 2023 r., ale uzyskały kolejne najlepsze wyniki na listach w danych okręgach. Mieli oni prawo odmówić, na co nikt się jednak nie zdecydował.

Koalicja Obywatelska

Z list Koalicji Obywatelskiej w wyborach do Parlamentu Europejskiego startowało 29 posłów. 12 zdobyło mandat, co wiąże się z rotacją w składzie klubu parlamentarnego, a także zmianą rozkładu sił między ugrupowaniami wchodzącymi w skład KO. Najbardziej na powyborczych przetasowaniach zyska Nowoczesna, która wprowadza teraz do Sejmu 4 posłów (Jerzy Meysztowicz, Krzysztof Mieszkowski, Katarzyna Królak, Aleksandra Kot), powiększając swoją reprezentację parlamentarną do 10 osób. Pozostali nowi posłowie i posłanki są związani z Platformą Obywatelską.

Szeregi KO zasilą w dużej mierze wieloletni samorządowcy. Miejsce Borysa Budki zajmie Urszula Koszutska – z wykształcenia psycholożka. Od kilkunastu lat jest dyrektorką Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, a obecnie sprawuje też funkcję wiceprzewodniczącej Sejmiku Woj. Śląskiego. Jacka Protasa zastąpi Katarzyna Królak, która jest radną Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Z okręgu nr 6 do Sejmu wejdzie Bożena Lisowska, która przez 14 lat sprawowała mandat radnej Sejmiku Województwa Lubelskiego. W Sejmie zadebiutują też radna Koszalina, Barbara Grygorcewicz, oraz Maciej Tomczykiewicz, adwokat, ślązak, a od 2024 r. radny powiatu pszczyńskiego. 

Nowym posłem z warszawskiego obwarzanka zostanie Mariusz Popielarz, który mimo 4 miejsca na liście uzyskał w wyborach trzeci wynik. Jest wieloletnim radnym z ramienia Platformy Obywatelskiej. Pracuje jako dyrektor ostrołęckiej delegatury Urzędu Marszałkowskiego w Ostrołęce. Warszawiaków będzie reprezentowała Magdalena Roguska – wieloletnia członkini struktur Platformy Obywatelskiej. Z samorządem związana od 2006 r., najpierw jako radna Białołęki, a od 2018 r. radna Warszawy. Równolegle ze sprawowaniem mandatu radnej miasta była także szefową gabinetu byłego ministra MSWiA Marcina Kierwińskiego. Przez chwilę zasiadała też w radzie nadzorczej PWPW. W wyborach parlamentarnych startowała z ostatniego miejsca na warszawskiej liście KO. Z Mazowsza mandat dostanie też Maria Koźlakiewicz, która startując z 6 miejsca, uzyskała czwarty wynik (4535 głosów). Z zawodu jest inżynierką zootechniki związaną z rolnictwem i branżą drobiarską. Jako przedsiębiorczyni rolna nie miała przed wyborami parlamentarnymi związku z polityką.

W okręgu krakowskim KO wywalczyła 15 października pięć mandatów. Szósty wynik uzyskał Dominik Jaśkowiec, który zastąpił w Sejmie Aleksandra Miszalskiego, gdy ten po wyborach samorządowych objął urząd prezydenta Krakowa. Siódmy wynik miał wcześniej wspomniany były poseł Jerzy Meysztowicz. Ósmy wynik w okręgu, a tym samym ostatni mandat, przypadł Aleksandrze Kot. Startując z piętnastego miejsca na liście, zdobyła 4 942 głosów. Jest to najniższy w Polsce wynik, który pozwolił na wejście do Sejmu. Wybory parlamentarne w 2023 r. były debiutem Kot na listach wyborczych. Drugi występ, tym razem skuteczny, zaliczyła w wyborach samorządowych, kiedy to wybrano ją do rady Krakowa. Po ślubowaniu, mając 24 lata, stanie się najmłodszą posłanką X kadencji.

Z ramienia KO do Sejmu wróci trzech byłych posłów: Krzysztof Piątkowski – poseł IX kadencji, wcześniej przez 9 lat wiceprezydent Łodzi, a także miejski radny. Jerzy Meysztowicz (VIII kadencja), który bezskutecznie ubiegał się o poselską reelekcję zarówno w 2023, jak i w 2019 r., a także Krzysztof Mieszkowski – poseł w l. 2015-2023, dziennikarz i krytyk teatralny.

Prawo i Sprawiedliwość

Z Prawa i Sprawiedliwości do Parlamentu Europejskiego dostało się 7 posłów. Ich miejsce zajmą w większości doświadczeni parlamentarzyści. Waldemara Budę zastąpi poseł IX kadencji Włodzimierz Tomaszewski – jeden z twórców reformy samorządowej rządu Jerzego Buzka, w l. 2000-2001 wiceminister rozwoju regionalnego, a następnie zastępca prezydenta Łodzi (2002–2010). W l. 2022-2023 Tomaszewski był członkiem rady ministrów odpowiedzialnym za sprawy samorządu terytorialnego. Po nieudanym stracie w 2023 r. ponownie ubiegał się o mandat radnego Łodzi, który uzyskał. W przeszłości związany z partią Porozumienie Jarosława Gowina, Tomaszewski należał do rozłamowców w tej formacji, którzy razem z Adamem Bielanem stworzyli Partię Republikańską. 

Do Sejmu wróci też Anna Paluch, była posłanka z 18-letnim stażem (V-IX kadencja). W okręgu 14 (Nowy Sącz), z którego w 2023 r. kandydowała, PiS zdobył 6 z 10 dostępnych mandatów. Mimo startu z czwartego miejsca, w październiku została „przeskoczona” przez piątkę, szóstkę i ósemkę na liście. Zajmie miejsce Arkadiusza Mularczyka.

Małgorzatę Gosiewską zastąpi poseł VIII i IX kadencji Jarosław Krajewski. Przed karierą na szczeblu krajowy był radnym Warszawy (2006-2015). Po nieudanym starcie w 2023 r. powrócił do samorządu, uzyskując mandat radnego Sejmiku Woj. Mazowieckiego. 

W Płocku mandat zwolnił Jacek Ozdoba. Jego miejsce zajmie Rafał Romanowski, który trzykrotnie pełnił funkcję wiceministra rolnictwa (2007, 2015–2020, 2021–2023). W 2019 r. bezskutecznie kandydował do Sejmu, jednak w 2022 r. przejął mandat po Łukaszu Szumowskim. Podobną drogą dostał się w 2023 r. do Parlamentu Europejskiego, kiedy przejął mandat po Zbigniewie Kuźmiuku. W tych wyborach do PE nie startował.

Grzegorz Macko obejmie mandat po Michale Dworczyku, w gabinecie którego pracował w l. 2015-2017, gdy Dworczyk był wiceministrem MON. Był też pracownikiem jego biura poselskiego. Następnie został zatrudniony jako asystent i doradca w KPRM. Od 2018 r. radny Sejmiku Woj. Dolnośląskiego, w l. 2019-2024 sprawował funkcję wicemarszałka województwa. 

Marlenę Maląg zastąpi Lidia Czechak. Z wykształcenia prawniczka, pracowała w Agencji Nieruchomości Rolnych, a następnie w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Z samorządem związana w przeszłości w roli radnej sejmiku i miasta, a od 2018 r. jako starostka jarocińska. W wyborach do Sejmu bezskutecznie kandydowała od 2011 r. 

Na pomorzu mandat Piotra Müllera przejmie Michał Kowalski. Od 2016 r. kierował Centralnym Ośrodkiem Sportu Cetniewo. Wcześniej przez wiele lat pracował w Urzędzie Miejskim we Władysławowie, w którym pełnił rolę inspektora ds. rozwoju i inwestycji. 

W Sejmie pojawi się też Wioletta Kulpa, od 2002 r. radna Płocka, a także przewodnicząca płockich struktur PiS. Od 1997 r. pracowała jako księgowa w płockim biurze „Solidarności". W 2016 r. objęła stanowisko kierowniczki Działu Sponsoringu Społecznego i CSR w Orlenie. Mimo zmiany władzy pozostała w spółce. Jej mandat posłanki nie przypadł bezpośrednio przez wybory do PE – pierwsza okazja Kulpy na wejście do Sejmu pojawiła się jeszcze w styczniu, kiedy to Maciej Wąsik stracił mandat wskutek skazania prawomocnym wyrokiem. Kierownictwo partii nie zgodziło się jednak na obsadzenie mandatu, co byłoby równoznaczne z uznaniem decyzji sądu. Wygrana Wąsika w wyborach do PE rozwiązała impas, dając Kulpie zielone światło do złożenia ślubowania. Nastąpi to jednak na kolejnym posiedzeniu Sejmu.

Trzecia Droga

Trzecia Droga wprowadziła do Parlamentu Europejskiego dwóch eurodeputowanych. Miejsce Krzysztofa Hetmana zajmie inny działacz PSL, Henryk Smolarz. Były poseł V i VII kadencji o mandat poselski ubiegał się pięciokrotnie, z czego raz skutecznie (w 2005 r.). Do Sejmu dostał się też w 2011 r. w drodze przejęcia mandatu po rezygnacji Krzysztofa Hetmana. Obecnie (od stycznia 2024 r.) jest dyrektorem generalnym Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. W latach 2008–2011 pełnił funkcję prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS).

Michała Kobosko zastąpi Bożenna Hołownia, z wykształcenia hydrolożka, obecnie emerytka i działaczka Polski 2050, niezwiązana jednak rodzinnie z Szymonem Hołownią. Startując z 39. miejsca na warszawskiej liście Trzeciej Drogi, uzyskała 22,5 tys. głosów, co dało jej czwarty wynik. W wyborach ostatni biorący mandat zdobył Ryszard Petru, który wyprzedził ją o jedyne 1,5 tys. głosów.

Lewica

Z komitetu Lewicy do Parlamentu Europejskiego dostało się dwóch posłów: Joanna Scheuring-Wielgus i Krzysztof Śmiszek. Mimo startu w wyborach do PE w woj. wielkopolskim, była wiceministra kultury i dziedzictwa narodowego zwolni mandat w Toruniu. Jej miejsce zajmie Piotr Kowal – 31-letni działacz najpierw SLD, potem Nowej Lewicy. W l. 2018-2024 radny i przewodniczący Rady Miejskiej Włocławka. W 2024 r. ponownie uzyskał mandat. Wcześniej był też asystentem posła do PE Janusza Zemke. Startując z okręgu nr 5 w wyborach w 2023 r., uzyskał 7 860 głosów, czyli ponad 4 razy mniej niż Joanna Scheuring-Wielgus.

W Sejmie zadebiutuje też Marta Stożek, członkini partii Razem, a także liderka jej wrocławskich struktur. Zawodowo związana jest z trzecim sektorem – pracuje w Fundacji HerStory, zajmującej się edukacją antyprzemocową i antydyskryminacyjną. W ostatnich wyborach samorządowych uzyskała mandat radnej Sejmiku Woj. Dolnośląskiego. Ze sporym mandatem prawie 19,5 tys. głosów zastąpi w Krzysztofa Śmiszka, na którego w 2023 r. zagłosowało 34,5 tys. osób. Tym samym sejmowa reprezentacja partii Razem powiększy się do 8 osób, co stanowi prawie ⅓ klubu Lewicy.

Konfederacja

W Konfederacji miejsca zwolnią Grzegorz Braun oraz Stanisław Tyszka. Pierwszego zastąpi Michał Połuboczek – przedsiębiorca związany z Nową Nadzieją. W wyborach parlamentarnych w okręgu 22 (Rzeszów) uzyskał trzeci wynik. Tomasz Buczek, który w 2023 r. kandydował z drugiego miejsca i zdobył więcej głosów, dostał się jednak do Parlamentu Europejskiego, w związku z czym propozycję przyjęcia mandatu otrzymał Połuboczek. Drugim nowym posłem Konfederacji będzie Krzysztof Szymański, lider pomorskich struktur partii, a także członek zarządu głównego Ruchu Narodowego. Od młodości związany z Młodzieżą Wszechpolską. Prowadzi spółkę zajmującą się doradztwem biznesowym i projektowaniem inżynierskim w zakresie elektroautomatyki okrętowej. Jest też marynarzem.

Wyjazd Brauna do Brukseli sprawi, że liczba posłów Konfederacji Korony Polskiej spadnie do trzech. Znacznie osłabi to jej pozycję względem pozostałych ugrupowań w klubie – Ruchu Narodowy i Nowa Nadzieja będą miały bowiem razem 15 parlamentarzystów, co umożliwia im samodzielne utrzymanie klubu – wcześniej do stworzenia klubu potrzeby był przynajmniej jeden poseł należący do KKP.