Nie ma wątpliwości, że obecny kryzys został wywołany przez Łukaszenkę, który cynicznie wykorzystuje migrantów, oszukanych przez reżim. Osoby te są zmuszane do przechodzenia zielonej granicy, bite i przetrzymywane w nieludzkich warunkach. W tej sytuacji Polska powinna dążyć do deeskalacji tej sytuacji, z zachowaniem standardów humanitarnych. Odsyłanie migrantów z powrotem do Białorusi nie spełnia tego celu, gdyż autorytarny reżim odeśle ich po prostu z powrotem. Jeśli chcemy faktycznie zmniejszyć presję na granicę, to musimy rówolegle działać na arenie międzynarodowej aby zatrzymać transport osób do Mińska oraz w Polsce - zatrzymując uchodźców. Osoby zatrzymane powinny mieć możliwość złożenia wniosków o ochronę międzynarodową. Rozpatrywanie tych wniosków powinno zostać znacznie przyspieszone. Osoby, których wnioski będą rozpatrzone negatywnie lub takie, ktore nie zdecydują się ich złożyć, powinny zostać odesłane do kraju pochodzenia, o ile jest to bezpieczne (część z tych krajów już teraz organizuje loty powrotne). Szacuje się, że na terenach przygranicznych przebywa obecnie kilka tysięcy osób. Jest to liczba, z którą Polska jest w stanie sobie poradzić przy pomocy opisanych przeze mnie procedur. Utworzenie korytarza humanitarnego byłoby możliwe, gdyby znalazły się kraje, które zechciałyby część uchodźców przyjąć - zalezy to więc od woli innych państw członkowskich UE. Rząd powinien był przygotować się na wzmożony ruch migracyjny - wiemy, że informacje o tym, że to się stanie, płynęły do rządu na kilka miesięcy wcześniej. Powinno to jednal uwzględniać tworzenie obozu przejściowego, odpowiednie przygotowanie ośrodków dla uchodźców, przyspieszenie procedur oraz wyprzedzające działania dyplomatyczne.

Zablokowanie wymiany handlowej na granicy polsko-białoruskiej powinno być poważnie brane pod uwagę w kolejnych krokach, z przygotowaniem osłon dla przedsiębiorców na ten okres. Bezpardonowy atak na granice UE i NATO powinien się spotkać ze zdecydowaną reakcją i sankcjami, wymierzonymi w sprawców tej sytuacji - Łukaszenkę i Putina, a nie ich ofiary (czyli migrantów).

Zadaniem systemu edukacji powinno być przede wszystkim wyrównywanie szans edukacyjnych i kształtowanie powszechnego szkolnictwa na jak najwyższym poziomie. Dlatego też w mojej opinii samorządy nie powinny mieć możliwości większego wpływu na program nauczania, bo prowadziłoby to do znacznych różnic w dostępie do edukacji w zależności od miejsca zamieszkania uczniów i uczennic. Powinniśmy dołożyć raczej wszelkich starań, aby program nauczania konstruowany był w sposób nowoczesny, zgodny z najnowszą wiedzą, uczący krytycznego myślenia i współpracy. Oceniam dobrze reformę, która wprowadziła gimnazja i uważam, że jej odwrócenie zaszkodziło uczniom i uczennicom. Uważam też jednak, że dziś społeczność szkolna nie potrzebuje kolejnej rewolucji, ale raczej budowania jak najlepszych warunków nauki w ramach tego systemu, jaki mamy. To nie tylko unowocześnienie i odchudzenie podstawy programowej, ale i dowartościowanie Rad Szkół, ułatwienie współpracy z organizacjami społecznymi, czy położenie większego nacisku na edukację obywatelską.

Epidemia koronawirusa jasno pokazała błędy popełniane przez rządy ostatnich kilku dekad. Uśmieciowienie rynku pracy, przez które wiele osób nie ma żadnych zabezpieczeń socjalnych, gwarancji stabilności zatrudnienia oraz prawa do opieki zdrowotnej uderzyły w Polki i Polaków ze zdwojoną siłą w czasie kryzysu. Ale ten kryzys najwyraźniej widać w opiece zdrowotnej, Od lat w kolejnych ekipach rządzących mieliśmy do czynienia z nadreprezentacją zwolenników prywatyzowania służby zdrowia. W efekcie intencjonalnie obniżane było finansowanie publicznej opieki zdrowotnej. Szpitale zamiast leczyć tylu potrzebujących pacjentów, ilu byłyby w stanie, musiały ograniczać liczbę świadczeń do z góry narzuconej (i notorycznie niedoszacowanej) liczby przewidzianej w kontrakcie z NFZ.Szpitale miały do wyboru leczyć i popadać w długi lub ustawiać pacjentów w kolejki. Szczególnie widoczne jest to w polskiej psychiatrii. Dla osoby w kryzysie psychicznym polska służba zdrowia ma zasadniczo dwie możliwości: w sytuacji tragicznej pobyt na przepełnionym, skrajnie niedofinansowanym i ubogim w personel oddziale psychiatrycznym, a w sytuacji gdy jest źle, ale jeszcze nie krytycznie, czekanie na niemal nieuchronne pogłębienie choroby lub… leczenie prywatne, które kosztuje często nawet 1000 zł miesięcznie. Tymczasem rozwiązanie problemów polskiej ochrony zdrowia jest banalnie proste - problem w tym, że wielu usilnie próbuje nie widzieć “słonia stojącego w kącie pokoju”. Musimy za punkt wyjścia przyjąć założenie, że każdy uprawniony do leczenia chory ma jak najszybciej otrzymać należne świadczenia, a budżet państwa (NFZ i ZUS) za nie zapłacić. bo są ZAGWARANTOWANE w obowiązującym prawie. To oznacza oczywiście, że nakłady na służbę zdrowia będą wyższe - ale dziś są kilkukrotnie poniżej Europejskiej średniej! Stąd nasz postulat podwyższenia nakładów ma ochronę zdrowia do 6,8% PKB.

W obliczu zapaści polskiej psychiatrii - zarówno w zakresie opieki nad dziećmi, jak też dorosłymi i senioralnymi pacjentami, wybór jedynie dwóch odpowiedzi jest niezwykle trudny. Potrzebujemy zarówno profilaktyki i systemu wczesnego wykrywania zaburzeń, ale równie istotne (a nawet kluczowe) jest kształcenie i zatrudnienie większej liczby lekarzy psychiatrów, zapewnienie bezpłatnej pomocy psychologicznej oraz inwestycje w oddziały psychiatryczne - możliwie blisko miejsca zamieszkania, co jest niezwykle ważne zwłaszcza dla małoletnich pacjentów i ich rodzin.