Wpływ samorządów na program nauczania: program powinien być centralny, aby nie pogłębiać nierówności. Finansowanie szkół niepublicznych ze środków publicznych: Możliwe, ale raczej wtedy, kiedy rodzice nie płacą, szkoła realizuje publiczny program nauczania, a także jeśli pomoże to wprowadzić innowacje lub uzupełnić lukę istniejącą w edukacji publicznej.

Jednym z kluczowych rozwiązań, jakie powinny zostać wdrożone w Polsce jest zwiększenie finansowania na ochronę zdrowia, w tym na ochronę zdrowia psychicznego. Statystyki są przerażające. Liczba młodych osób, które popełniły samobójstwo w zeszłym roku jest wyższa od roku 2019 r., a według wielu specjalistów i tak są one zaniżone, Ta tendencja niestety rośnie od kilku lat, a ochrona zdrowia psychicznego znajduje się obecnie w zapaści. Pandemia uderzyła z całą mocą w polskie rodziny. Zaburzyła poczucie bezpieczeństwa, wzmocniła lęk przed przyszłością, zdezorganizowała codzienność. Izolacja wpłynęła negatywnie na dobrostan starszych i młodszych Polaków, którzy funkcjonują w relacjach z innymi osobami, z rówieśnikami. W tej perspektywie izolacja wzmocniła poczucie samotności. Pandemia podyktowała warunek pracy zdalnej dla wielu branż – w tym dla ochrony zdrowia psychicznego. Konsultacje, sesje psychoterapeutyczne przeniosły się do onlajnu, co ujawniło problem, jaki z polską ochroną zdrowia psychicznego mamy od lat - dostępność do pomocy psychologicznej i psychiatrycznej nie jest wystarczająca, a jednocześnie bywa zależna od zasobności portfela. Bywa, ponieważ nawet na pierwszą wizytę u psychiatry dziecięcego np. na rynku warszawskim dzieciaki muszą czekać 1,5 miesiąca. Oddziały psychiatrii dziecięcej i młodzieżowej są niewydolne, wiele z nich nie przyjmuje nowych pacjentów, nawet tych, którzy podjęli się próby samobójczej. A reforma opieki psychiatrycznej wdrażana jest zbyt wolno (na ten moment otwarto 33 centra zdrowia psychicznego). Ochrona zdrowia psychicznego nie jest niestety traktowana priorytetowo przez polski rząd, co skutkuje tym, że często na pomoc jest już za późno. Dlatego mocno stoję za tym, żeby profilaktyka zdrowia psychicznego, kulejąca jeszcze przed pandemią, stała się jednych z filarów działań strategicznych w Polsce.

Z wymienionych działań szczególnie ważne jest, żeby szkoła, czyli miejsce, w którym dzieci i młodzież spędzają codziennie tak wiele godzin, gwarantowała również bezpieczeństwo w zakresie pomocy psychologicznej. Na co dzień takim rozwiązaniem jest psycholog i pedagog szkolny. Niestety nie w każdej szkole uczniowie i uczennice mają dostęp do takiej formy wsparcia, stąd zeszłoroczny projekt obywatelskiego projektu ustawy wprowadzający obowiązek zatrudniania psychologa w każdej szkole. Początek pandemii przyniósł wiele chaosu, w tym również w organizacji zdalnej pracy szkoły. Na ten moment, zgodnie z rozporządzeniem MEN, to dyrekcja decyduje o organizacji pracy nauczycieli, ale również psychologów i pedagogów szkolnych. Uważam, że postulat obecności psychologa / psycholożki nadal jest aktualny, może nawet bardziej, niż przed pandemią. To właśnie rolą psychologa szkolnego jest wyłapanie niepokojącego sygnału w zachowaniu ucznia i podjęcie odpowiednich działań na rzecz dobra ucznia. Obok psychologa szkolnego kadra pedagogiczna również powinna posiadać podstawową wiedzę o tym, jak wspierać uczniów i uczennice w kryzysie, podobną wiedzę powinni móc otrzymać rodzice. To z pewnością sprawi, że relacje: rodzice-dzieci zyskają na wartości. Obecnie całodobowy telefon zaufania dla dzieci oraz rodziców i nauczycieli jest finansowany przez państwo, również Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę oferuje wsparcie dzieciom i młodzieży przez całą dobę 7 dni w tygodniu. Z mojej aktualnej wiedzy wynika, że wsparcie Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę to ogrom doświadczenia i profesjonalizmu, który powinien być finansowany ministerialnie. Dorośli z różnymi problemami również mają dedykowane telefoniczne linie wsparcie, brakuje jednak ogólnej linii całodobowej dla dorosłych.

Referenda nie wyczerpują wszystkich możliwych narzędzi demokracji bezpośredniej w UE - europejska inicjatywa ustawodawcza, debaty, czy panele obywatelskie.