Drugi tydzień pierwszego posiedzenia Sejmu

Sejm X kadencji

Podsumowanie drugiego tygodnia pierwszego posiedzenia Sejmu X kadencji

Podsumowujemy obrady Sejmu, które miały miejsce w ostatnim tygodniu i w trakcie których posłowie i posłanki wybrali członków sejmowych komisji, członków Trybunału Stanu i procedowali obywatelski projekt „Tak dla in vitro”.

Kim jest Rzecznik Praw Dziecka?

W grudniu tego roku zakończy się kadencja Mikołaja Pawlaka – urzędującego Rzecznika Praw Dziecka. Znamy już nazwisko nowej rzeczniczki. Opisujemy, czym zajmuje się RPD.

Co może marszałek Sejmu?

Ostatnio, w związku z nadchodzącymi jesienią wyborami parlamentarnymi, przyglądaliśmy się kompetencjom Sejmu. Wspominaliśmy, że jego obradom przewodniczy marszałek Sejmu, który posiada szczególną pozycję wśród wszystkich parlamentarzystów. Omówmy zatem, jaką rolę pełni on w systemie politycznym RP.

Poradniki dla obywatela

Czego możesz wymagać od posła i jak sprawdzić, czy to robi?

Po nadchodzących, jesiennych wyborach parlamentarnych rozpocznie się kolejna, już X kadencja Sejmu – oto parę porad, które pomogą Ci zrozumieć, jak nawiązać kontakt z posłem i monitorować jego pracę w końcówce tej oraz podczas nadchodzącej kadencji.

Czy obywatel ma inicjatywę ustawodawczą?

W drugiej części naszego poradnika przedstawiamy dwie możliwości wpływu na proces ustawodawczy przez obywateli – zgłoszenie petycji oraz złożenie własnego projektu w ramach inicjatywy obywatelskiej.

Jak obywatel może dochodzić swoich praw?

W ostatniej części poradnika przedstawiamy trzy kolejne sposoby obywatelskiego zaangażowania się w działalność władz publicznych. Pierwszym jest możliwość nadsyłania uwag do procesu legislacyjnego. Dwa kolejne to wniosek o udostępnienie informacji oraz zwrócenie się do właściwego rzecznika.

Pierwsze posiedzenie Sejmu X kadencji

Po wyborach

Jak powstaje rząd?

Według zapowiedzi prezydenta Andrzeja Dudy pierwsze posiedzenie Sejmu X kadencji odbędzie się w poniedziałek 13 listopada. Tego dnia, w czasie posiedzenia, premier Mateusz Morawiecki złoży dymisję rządu i formalnie rozpocznie się proces tworzenia nowej Rady Ministrów.

Co dzieje się na pierwszym posiedzeniu Sejmu nowej kadencji?

Pierwsze posiedzenie nowo wybranego Sejmu otwiera marszałek senior powołany przez prezydenta spośród najstarszych wiekiem posłów.

Kto tworzy klub Koalicji Obywatelskiej?

W nowej – X – kadencji Sejmu po raz kolejny powstanie klub parlamentarny Koalicji Obywatelskiej. Będzie liczył 157 posłów i posłanek, a więc o 23 osoby więcej niż w dniu jego powstania po wyborach w 2019 r. Poniżej prezentujemy skład i poglądy członków drugiego co do wielkości klubu w nadchodzącej kadencji Sejmu.

Kim są posłowie i posłanki Trzeciej Drogi?

W nowym parlamencie zasiądzie 65 posłanek i posłów startujących z Koalicyjnego Komitetu Wyborczego Trzecia Droga Polski 2050 Szymona Hołowni i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Kim są posłowie i posłanki tego ugrupowania?

Kto tworzy klub Konfederacji?

Konfederacja w wyborach parlamentarnych 2023 zdobyła piąty wynik i wprowadziła do Sejmu 18 przedstawicieli. Kto będzie tworzył klub parlamentarny tego ugrupowania?

Kto tworzy klub Lewicy?

W nowej – X – kadencji Sejmu ponownie powstanie klub parlamentarny Lewicy. W wyborach parlamentarnych 2023 KW Nowa Lewica wprowadziła do niższej izby parlamentu 26 posłanek i posłów, zdobyła więc 23 mandaty mniej niż w 2019 roku. Kim są ludzie Nowej Lewicy?

Programy komitetów

Co proponują komitety wyborcze, żeby rozwiązać problem dostępności mieszkań?

W Polsce brakuje ok. 1,5 mln mieszkań. Wyjaśniamy, jak chcą rozwiązać ten problem poszczególne komitety.

Co sądzą komitety: relacje państwo – Kościół

W ostatnim spisie powszechnym 71 proc. Polek i Polaków zadeklarowało, że należy do Kościoła katolickego. Jakich relacji między państwem i Kościołem chcą komitety wyborcze?

Jak komitety wyborcze chcą reformować system edukacji?

Powtórzmy za hetmanem Zamoyskim: „Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie”. No właśnie, czyli jakie? Przedstawiamy poglądy komitetów na system edukacji.

W kolejce do lekarza. Jak komitety wyborcze chcą uzdrowić system opieki medycznej?

Pomysły na usprawnienie ochrony zdrowia to punkt obowiązkowy w programach wyborczych. Nie ma komitetu, który pominąłby tę kwestię.

Transformacja energetyczna w programach komitetów wyborczych

OZE, atom czy węgiel? Jakie źródła energii powinniśmy traktować priorytetowo zdaniem partii, które ubiegają się o nasze głosy w wyborach 15 października?

Analizy

Kogo wybrali Polacy na morzu?

W wyborach Polacy głosowali na całym świecie. Głos oddali także ci pływający po morzach i oceanach. Jak i na kogo głosowali wyborcy na statkach? Wyjaśniamy.

Czy zasady organizacji wyborów w Polsce dają gwarancję, że wybory będą równe?

Zespół MamPrawoWiedziec.pl przeanalizował zmiany w systemie władzy sądowniczej, w obszarze mediów i zasadach organizacji wyborów przeprowadzone w latach 2015-2023, które mogą mieć wpływ na demokratyczność i transparentność wyborów parlamentarnych w Polsce w 2023 roku.

Jak działają skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka?

Procedura skarg indywidualnych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jest jedną z niewielu możliwości ubiegania się o gwarancję respektowania praw człowieka przez organy międzynarodowe. Uznaje się, że leży ona w sercu najskuteczniejszego systemu ochrony praw człowieka w Europie. Na czym polega?

Pytania wyborcze

Kiedy odbędą się wybory parlamentarne?
Wybory parlamentarne w 2023 r. odbędą się 15 października.
Czytaj więcej
Kto organizuje wybory?
Wybory parlamentarne zarządza prezydent RP.
Czytaj więcej
Kogo wybieramy w wyborach parlamentarnych?
W wyborach wybierzemy 460 posłów/posłanek do Sejmu oraz 100 senatorów/senatorek do Senatu.
Czytaj więcej
Ilu posłów zostanie wybranych w moim okręgu?
Polska w wyborach do Sejmu podzielona jest na 41 okręgów. W każdym z nich zostanie wybranych od 7 do 20 posłów/posłanek.
Czytaj więcej
Ilu senatorów zostanie wybranych w moim okręgu?
Polska w wyborach do Senatu podzielona jest na 100 jednomandatowych okręgów. W każdym z nich wybrany zostanie więc jeden senator lub jedna senatorka
Czytaj więcej
Jakie znaczenie ma kolejność na listach?
Po przeliczeniu głosów, OKW sprawdzają, ile mandatów otrzymuje każdy komitet w danym okręgu.
Czytaj więcej
Na których kandydatów będę mógł zagłosować, mieszkając za granicą?
Obywatele głosujący poza granicami kraju, zgodnie z Kodeksem wyborczym, „przynależą” do dzielnicy Warszawa-Śródmieście.
Czytaj więcej

Analizy wyborcze

Kim z zawodu są kandydaci i kandydatki do Sejmu?

Nauczycielki, kadra zarządzająca, samorządowcy, rolnicy, medyczki, hodowcy bydła – jakie zawody deklarują kandydatki i kandydaci do Sejmu?

Kim jest Trzecia Droga?

Nie jest tajemnicą, że choć na listach wyborczych znajdują się setki działaczek i działaczy, to o tożsamości partii decydują kandydaci ze szczytów list. Przyjrzeliśmy się dla Was liderom Trzeciej Drogi.

Jak wielu kandydatów i kandydatek startuje poza miejscem swojego zamieszkania?

W wyborach parlamentarnych wybieramy 460 posłów w 41 okręgach wyborczych. W każdym okręgu komitety wystawiają lokalne listy z kandydatami. Sprawdziliśmy, jak wielu kandydatów zabiega o głosy wyborców „u siebie”, a ilu z nich kandyduje do parlamentu z daleka od swojego miejsca zamieszkania.

Kogo będą reprezentować kobiety, czyli płeć na listach wyborczych

Równość płci i szerzej – prawa kobiet – są jednym z najistotniejszych tematów trwającej kampanii wyborczej. Obecnie zaledwie 28 proc. osób zasiadających w Sejmie to kobiety. Przyjrzyjmy się zatem temu, jak zostały skonstruowane listy wyborcze i czy jest szansa na to, żeby w przyszłej kadencji reprezentacja w naszym parlamencie była bardziej równa pod względem płci.

Kwestionariusz 2023

Jakie Pani/Pana zdaniem cele powinna zrealizować Polska w perspektywie 10 lat? Prosimy o opisanie Pani/Pana propozycji w maksymalnie 900 znakach.

Jak dziś głosowałyby partie w kluczowych sprawach

Lewica

Zielona transformacja, rozbudowany program socjalny oraz wsparcie Ukrainy. Jakie propozycje ma dla Polek i Polaków Lewica?

Polska 2050

Wsparcie dla przedsiębiorców, transformacja energetyczna i rozwój usług publicznych, to najważniejsze postulaty Polski 2050 przed nadchodzącymi wyborami parlamentarnymi.

Koalicja Obywatelska

Wzmocnienie relacji sojuszniczych, transformacja energetyczna bez rewolucji, kredyt 0% i zwiększenie kwoty wolnej to tylko niektóre z postulatów KO w nadchodzących wyborach.

Polskie Stronnictwo Ludowe

W tym roku PSL do wyborów przygotowuje się razem z Polską 2050. Pomimo deklarowanej przez oba ugrupowania wspólnej wizji Polski, każde z nich odznacza się własnymi i różnymi przekonaniami w większości kwestii społeczno-politycznych. Jak dziś głosowaliby przedstawiciele „starszego” koalicjanta w Trzeciej Drodze, a więc posłowie i posłanki PSL-u?

Konfederacja

Najbardziej prawicowy projekt na polskiej scenie politycznej przedstawia się jako partia przede wszystkim antysystemowa, będąca połączeniem środowisk wolnościowych, narodowych i monarchistycznych. Efekty potrzeby pogodzenia stanowisk tych trzech stronnictw widoczne są w poglądach partii na większość najważniejszych kwestii w polskiej debacie publicznej.

Prawo i Sprawiedliwość

Wzmocnienie bezpieczeństwa, kontynuacja programów socjalnych i edukacja patriotyczna. Co, po 8 latach rządów, proponuje Polkom i Polakom Prawo i Sprawiedliwość?

Poradnik wyborczy

Referendum 2023 – pytania i odpowiedzi

Zebraliśmy wszystkie informacje o referendum, które odbędzie się wraz wyborami parlamentarnymi, 15 października 2023.

Wybory 2023 – pytania i odpowiedzi

Kiedy odbędą się wybory? Jak głosować za granicą? Czy mogę głosować korespondencyjnie? Kogo wybieramy w wyborach? Najważniejsze pytania i odpowiedzi dotyczące wyborów parlamentarnych 2023 w jednym miejscu.

Jak obywatel może wspierać partie polityczne i komitety wyborcze partii i koalicji?

W sierpniu oficjalnie rozpocznie się parlamentarna kampania wyborcza. Jednak partie zaczęły kampanię wcześniej – konwencje i spotkania wyborcze trwają już od wiosny. Sprawdzamy, w jaki sposób obywatele mogą wspierać działanie partii i komitetów wyborczych.

Co może Senat?

Senat Rzeczypospolitej Polskiej jest izbą wyższą naszego parlamentu – wraz z Sejmem sprawuje władzę ustawodawczą. Senat odgrywa istotną rolę w procedurze ustawodawczej, a bez jego zgodny nie można powołać ważnych urzędników państwowych.

Przymiotniki wyborcze

Co oznacza, że wybory parlamentarne są powszechne?

Zgodnie z art. 96 i 97 Konstytucji RP posłów i senatorów wybieramy w wyborach powszechnych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym.

Co oznacza, że wybory parlamentarne są bezpośrednie?

Konstytucyjna zasada wyborów bezpośrednich jest wspólna dla wszystkich typów wyborów. W ten sam sposób głosujemy w wyborach samorządowych, do Sejmu i Senatu, do Parlamentu Europejskiego i na prezydenta.

Co oznacza, że wybory do Sejmu są równe?

Równość oznacza, że wszystkich wyborców obowiązują identyczne zasady: każdy z nich dysponuje taką samą ilością głosów (najczęściej – jednym). Równość przejawia się także w tym, że każdy głos znaczy tyle samo.

Co to znaczy, że wybory do Sejmu są proporcjonalne?

Wybory proporcjonalne to takie, w których podział mandatów jak najdokładniej odzwierciedla preferencje i poglądy polityczne wyborców – strukturę poparcia dla zwycięskich ugrupowań. Innymi słowy, liczba mandatów jest proporcjonalna do uzyskanych wyników.

Co to znaczy, że głosowanie w wyborach parlamentarnych jest tajne?

Tajność nie odnosi się całościowo do wyborów, tylko do ich konkretnego aspektu – głosowania. A głosowanie tajne to takie, w którym wyborca ma możliwość oddania głosu bez konieczności zdradzania komukolwiek jego treści. Tajność nie dotyczy procesu i procedur wyborczych, które powinny być jak najbardziej transparentne i zrozumiałe.

Porównywarka poglądów

Porównaj się z parlamentarzystami i parlamentarzystkami

Czy zgadza się Pani/Pan z poniższym stwierdzeniem? Planując politykę energetyczną, powinniśmy dbać o przyszłe pokolenia i środowisko, nawet jeśli będzie to oznaczać wzrost cen prądu.

Polska, wspólnie z innymi krajami Unii Europejskiej, uzgodniła, że będzie dążyła do prowadzenia gospodarki neutralnej emisyjnie (Europejski Zielony Ład). Oznacza to konieczność zmiany sposobu pozyskiwania energii, przy zachowaniu bezpieczeństwa energetycznego. Rozwój których źródeł energii powinien być Pani/Pana zdaniem priorytetem dla Polski w trakcie obecnej kadencji Parlamentu?

Na koniec 2022 r. państwo polskie było współwłaścicielem 412 spółek (Spółki Skarbu Państwa). Które z poniższych stwierdzeń jest bliższe Pana/Pani poglądom?

A. Państwo powinno aktywnie uczestniczyć w życiu gospodarczym. Istnienie i funkcjonowanie kilkuset spółek Skarbu Państwa jest niezbędne.
B. Państwo powinno ograniczyć swoje zaangażowanie w życiu gospodarczym do sektorów o znaczeniu strategicznym (np. energetyka, produkcja paliwa, obronność). W pozostałych gałęziach gospodarki spółki Skarbu Państwa powinny zostać sprywatyzowane.

W 2015 r. rozpoczęły się gruntowne zmiany w wymiarze sprawiedliwości i organizacji sądów w Polsce. Które z poniższych stwierdzeń jest bliższe Pani/Pana poglądom?

A. Zmiany w wymiarze sprawiedliwości i sądownictwie obrały właściwy kierunek i powinny być kontynuowane.
B. Wymiar sprawiedliwości i sądownictwo zostały zmienione w sposób uniemożliwiający im realizowanie zadań wynikających z Konstytucji i wymagają odwrócenia reform.

Które z poniższych stwierdzeń dotyczących funkcjonowania państwa jest najbliższe Pana/Pani poglądom?

A. Lepiej wykształcone społeczeństwo to gwarancja rozwoju państwa – należy dążyć do tego, by jak najwięcej osób uzyskiwało wykształcenie wyższe.
B. Powszechność wyższego wykształcenia obniża jego jakość – należy rozwijać ofertę kształcenia zawodowego, a wykształcenie akademickie zapewniać wyłącznie uczniom o największych predyspozycjach.

Które z poniższych stwierdzeń dotyczących funkcjonowania państwa jest najbliższe Pana/Pani poglądom?

Szacuje się, że w Polsce brakuje około 1,5 mln mieszkań. Jakie działania należy Pana/Pani zdaniem podjąć, by zapewnić obywatelom dostępne cenowo mieszkania o odpowiednim standardzie?

Poniżej wymieniliśmy wybrane postulaty dotyczące zmian w polityce emerytalnej. Czy zgadza się Pan/Pani z poniższymi stwierdzeniami?

Należy wprowadzić emerytury stażowe po przepracowaniu 38 lat w przypadku kobiet i 43 lat w przypadku mężczyzn.
Należy zrównać wiek emerytalny kobiet i mężczyzn.
Emeryci powinni być zwolnieni z podatku dochodowego.

Które z poniższych stwierdzeń dotyczących gospodarstw rolnych jest bliższe Pana/Pani poglądom?

A. Przyszłość polskiego rolnictwa to gospodarstwa rodzinne. Państwo powinno ograniczać możliwość dzierżawy ziemi należącej do Skarbu Państwa wielkoobszarowym gospodarstwom na rzecz gospodarstw rodzinnych.
B. Należy ustabilizować sytuację wielkoobszarowych gospodarstw i stworzyć system zachęt do ich powstawania. To głównie one zapewniają wysoką konkurencyjność polskiego rolnictwa na rynkach międzynarodowych.

Państwo dofinansowuje działalność kulturalną, m.in. produkcję filmową, teatry, opery, muzea czy twórców gier komputerowych. Które z poniższych stwierdzeń jest bliższe Pani/Pana poglądom?

A. Środki publiczne, przeznaczane na finansowanie kultury, powinny przede wszystkim realizować cele określane przez rząd i służyć kształtowaniu wskazanych przez niego postaw etycznych, wartości i tożsamości narodowej obywateli.
B. Kultura powinna być niezależna od celów politycznych i tożsamościowych. Ze środków publicznych powinny być finansowane różnorodne inicjatywy kulturalne, zapewniając swobodę i niezależność finansową twórcom.

Poniżej wymieniliśmy możliwe strategiczne kierunki rozwoju transportu publicznego w Polsce. Które z nich uważa Pani/Pan za priorytetowe w obecnej kadencji?

Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej, do 2025 r. wydatki na ochronę zdrowia muszą wzrosnąć do 6 proc. PKB. Na jakie cele w ochronie zdrowia należy najpilniej zwiększyć nakłady?

Które z poniższych stwierdzeń jest bliższe Pana/Pani poglądom?

A. Aborcja powinna być legalnym zabiegiem medycznym.
B. Aborcja powinna być uznana za przestępstwo.

W Polsce służy 125 tys. żołnierzy zawodowych, a wydatki na obronność przekroczą w 2023 r. 130 mld zł (4 proc. PKB), podczas gdy państwa członkowskie NATO są zobowiązane do wydatkowania 2 proc. PKB. Które z poniższych stwierdzeń jest bliższe Pani/Pana poglądom?

A. Bezpieczeństwo Polsce zapewni rozwój armii narodowej – dozbrajanie oraz zwiększanie liczby żołnierzy. Dlatego należy w dalszym ciągu podnosić wydatki na obronność.
B. Bezpieczeństwo Polsce gwarantują sojusze międzynarodowe – przyszły rząd powinien skupić się wzmocnieniu pozycji Polski w NATO, UE i w relacjach z USA. Obecny poziom wydatków na obronność jest wystarczający.

W 2021 r. rozpoczął się kryzys na granicy polsko-białoruskiej, który trwa do dziś. Które z poniższych działań należy Pana/Pani zdaniem podjąć, by zadbać o bezpieczeństwo państwa?

Pełnoskalowa wojna w Ukrainie trwa od 24 lutego 2022 r. Jak Pana/Pani zdaniem powinna kształtować się strategia dalszej pomocy Polski dla Ukrainy?

Czy popiera Pan/Pani poniższe postulaty działań Polski w ramach Unii Europejskiej?

Polska wraz z Unią Europejską powinna prowadzić wspólną politykę zagraniczną.
Polskę z Unią Europejską powinny łączyć jedynie kwestie gospodarcze.
Polska powinna dążyć do jak najszybszego przyjęcia waluty euro.
Polska powinna wystąpić z Unii Europejskiej.

Czy zgadza się Pan/Pani z poniższymi stwierdzeniami?

Należy zlikwidować abonament telewizyjny i zrezygnować z roszczeń wobec osób zalegających z jego zapłatą.
Telewizja publiczna powinna przejść proces decentralizacji zarządzania. Regionalne stacje powinny mieć większą autonomię w działaniu i doborze treści.
Należy zlikwidować Radę Mediów Narodowych.
Możliwość działania na polskim rynku zagranicznych wydawców mediów informacyjnych np. Axel Springer (wydawca Onet.pl, „Newsweeka”, „Faktu”) czy Discovery Channel (wydawca TVN24) powinna być ograniczona.
Chcesz wiedzieć więcej o programach wyborczych? Zrób Latarnika wyborczego CEO..
Poprzednie
Następne
Odpowiadasz tylko na część pytań. Zobacz cały kwestionariusz MamPrawoWiedziec.pl.

Referendum Q&A

Co to znaczy, że w dniu wyborów odbędzie się referendum?
Na 15 października 2023 r. zaplanowane jest zarówno głosowanie w wyborach do Sejmu i do Senatu, jak i głosowanie w referendum.
Czytaj więcej
Kto jest inicjatorem referendum w trakcie wyborów parlamentarnych w 2023 r.?
W czerwcu prezes PiS Jarosław Kaczyński zaproponował przeprowadzenie referendum tego samego dnia, w którym odbędą się parlamentarne.
Czytaj więcej
Jakie pytania rząd postawił w referendum?
1. Czy popierasz wyprzedaż majątku państwowego podmiotom zagranicznym, prowadzącą do utraty kontroli Polek i Polaków nad strategicznymi sektorami gospodarki?
Czytaj więcej
Kto zorganizuje referendum?
Podstawowym organem, któremu ustawa powierza organizację i przeprowadzenie referendum, jest Państwowa Komisja Wyborcza.
Czytaj więcej